Aktualność "Jak przekazać firmę dziecku i nie płacić podatku?"
Z
podatkowej perspektywy najkorzystniejszym sposobem przekazania firmy
dziecku jest nieodpłatne przekazanie całego przedsiębiorstwa. W
ten sposób można uniknąć zapłacenia zarówno VATu,
PITu jak i podatku od spadków i darowizn.
Opodatkowaniu
VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów, przy czym w
pewnych okolicznościach przepisy uznają, że jest nią także
nieodpłatne przekazanie. Nie ma tego problemu, gdy przedmiotem
transakcji jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Ustawa o VAT wprost wskazuje, że jej przepisów nie stosuje
się do zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części
przedsiębiorstwa, wyłączając w ten sposób spod
opodatkowania VATem takie czynności. Nie ma przy tym znaczenia, czy
zbycie następuje odpłatnie czy nieodpłatnie.
Przedsiębiorstwo
jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i
materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności
gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:
oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego
wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń,
materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa
rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości
lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub
ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki
pieniężne;
koncesje, licencje i zezwolenia;
patenty i inne prawa własności przemysłowej;
majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
tajemnice przedsiębiorstwa;
księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności
gospodarczej.
Natomiast
definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawiera na
własne potrzeby ustawa o VAT, która wskazuje że jest to
organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym
przedsiębiorstwie zespół zespół składników
materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych
do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem
mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie
realizujące te zadania.
Co
ważne, rodzic który przekazuje firmę nie powinien zamykać
swojej działalności zanim nie sfinalizuje całego procesu. Gdyby
najpierw zakończył swoją działalność, musiałby odprowadzać
odsetek od tzw. spisu z natury. Opodatkowaniu VATem, poza np. dostawą
towarów czy świadczeniem usług, podlegają bowiem także
towary własnej produkcji, które po nabyciu nie były
przedmiotem dostawy.
Ma
to miejsce w przypadku rozwiązania spółki cywilnej lub
handlowej nie mającej osobowości prawnej (np. spółki
jawnej, komandytowej, komandytowo- akcyjnej), jak również
zaprzestania przez przedsiębiorcę będącego sobą fizyczną
wykonywania działalności gospodarczej.
Konieczność
opodatkowania pojawi się w przypadku przedsiębiorców
niekorzystających ze zwolnienia z VAT. Dotyczy to tylko tych
towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do
odliczenia podatku naliczonego. Nie ma znaczenia, czy przedsiębiorca
z tego prawa skorzystał czy nie. Istotne jest tylko, czy takie prawo
posiadał na etapie dokonywania zakupów.
W
przypadku odpłatnego przekazania nawet całej firmy pojawi się
konieczność zapłaty podatku dochodowego. Przychodem z działalności
gospodarczej jest również odpłatne zbycie wykorzystywanych
na potrzeby związane z firmą składników majątku, m.in.
środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych. W
przypadku nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa lub jego
części nie trzeba jednak płacić podatku dochodowego. Obowiązek
podatkowy nie pojawi się zarówno u zbywcy jak i nabywcy.
W
przypadku, gdy przedsiębiorstwo stanowi przedmiot darowizny trzeba
pamiętać o podatku od spadków i darowizn. Jednak w przypadku
nieodpłatnego przekazania zwolnienia i ulgi, choć ich skuteczność
będzie uzależniona od spełnienia określonych warunków.
Rodzice mogą dokonać darowizny na rzecz dzieci bez żadnych limitów
i bez podatku. Trzeba jednak pamiętać o dwóch ważnych
warunkach.
Po
pierwsze darowiznę należy zgłosić fiskusowi, gdy zsumowana
wartość wszystkich darowizn od rodziców w ciągu 5 lat
poprzedzających ten rok przekracza 9 637 zł (czyli kwotę, która
w ogóle nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku
przedsiębiorstwa będzie to więc regułą. Należy to zrobić w
ciągu 6 miesięcy. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje jednak
przypadku, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w
formie aktu notarialnego.
Przekazanie
przedsiębiorstwa powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami
notarialnie poświadczonymi. Jednak w przypadku, gdy w skład
przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość, konieczną formą będzie
akt notarialny. Wtedy o zgłoszeniu nie trzeba pamiętać.