Aktualność "Składki zdrowotne od małych zleceń a zapłata podatku"
Zgodnie
z przepisami od umów zlecenia zawieranych poza prowadzoną
działalnością gospodarczą, jeżeli kwota należności określona
w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie
przekracza 200 zł, pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w
wysokości 18 proc. przychodu.
Podatek
jest pobierany bezpośrednio przez zleceniodawcę pełniącego
funkcje płatnika, bez pomniejszania przychodu o koszty jego
uzyskania (art. 30 ust. 3 ustawy o PDOF), przy czym płatnik
nie pomniejsza go również o kwotę składki na ubezpieczenia
zdrowotne, co stanowi konsekwencję uregulowania zawartego w art. 41
ust. 1 ustawy o PDOF.
Na podstawie tej
regulacji płatnicy, którzy dokonują świadczeń z tytułu
działalności, o której mowa m.in. w art. 13 pkt 2 i 4-9
(czyli również umów zleceń zawieranych poza
prowadzoną działalnością gospodarczą), są obowiązani- z
zastrzeżeniem ust. 4- pobierać zaliczki na podatek dochodowy,
stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne
koszty uzyskania przychodów oraz o potrącone przez płatnika
w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1
pkt 2 lit b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali.
Jak jednak zastrzegł
ustawodawca, powyższa reguła nie dotyczy świadczeń otrzymywanych
m.in. na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PDOF, czyli umów
zlecenia z których nie pobiera się zaliczek na podatek, nie
potrąca kosztów uzyskania przychodów ani składek, a
pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy.
Należy jednak zauważyć,
że nieodliczone przez płatnika od podatku zryczałtowanego składki
na ubezpieczenie zdrowotne mogą zostać odliczone przez
zleceniobiorcę samodzielnie w zeznaniu rocznym, o ile osiąga on
również inne przychody, opodatkowane wg zasad ogólnych
lub liniowo. Obowiązujące przepisy nie zabraniają takiego
odliczenia, natomiast warunkiem jego dokonania jest istnienie
podatku, od którego jest możliwe odliczenie składki pobranej
przez płatnika.
Powyższy wniosek można
wysnuć z treści art. 27b ust. 1 pkt 2 ustawy o PDOF. Zgodnie z tym
przepisem podatek dochodowy obliczony zgodnie z art. 27 lub art. 30c,
w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na
ubezpieczenie zdrowotne:
opłaconej w roku
podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o
świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych,
pobranej w roku
podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych- przy
czym obniżenie to nie dotyczy składek, których podstawę
wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku
na podstawie ustawy oraz składek, których podstawę wymiaru
stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów
Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku
Jeżeli zatem
zleceniobiorca uzyskuje także dochody np. ze stosunku pracy z innym
podmiotem, to w rozliczeniu rocznym może uwzględnić również
składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu tzw. umowy małego
zlecenia, wskazane w art. 27b ust. 1 pkt 2 ustawy o PDOF, tj. pobrane
przez płatnika, które pomniejszą należny podatek.
Dodatkowo należy
wskazać, że kwota pobranych składek powinna wynikać z dokumentu
wystawionego przez płatnika, przy czym jak wynika z analizy
przepisów, nie jest to formularz PIT-11, gdyż ten jest
zastrzeżony wyłącznie dla:
płatników
wskazanych w art. 39 ustawy o PDOF (zakładów pracy,
rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni
zajmujących się produkcją rolną oraz płatników, o
których mowa w art. 35 ustawy o PDOF, wypłacających
należności z określonych tam tytułów)
płatników z
art. 41 ust. 1 ustawy o PDOF, z wyłączeniem jednak tych, którzy
wypłacają należności z art. 30 ust. 1 pkt 5a (a więc tzw. umów
małego zlecenia);
komorników
wskazanych w art. 42e ustawy o PDOF
Powyższe prowadzi więc
do wniosku, że płatnicy nie informują podatników o
wysokości składek pobranych od przychodów wskazanych w art.
30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PDOF w formularzu PIT-11. Zatem podatnicy w
celu ustalenia kwoty pobranych składek podlegających odliczeniu,
powinni wystąpić o przedstawienie przez płatnika stosownej
dokumentacji (np. informacji albo zaświadczenia wskazującego
wysokość pobranych składek).
Podsumowując należy
wskazać, że możliwość odliczenia składek na ubezpieczenie
zdrowotne, od tzw. umów małego zlecenia, nie została
uregulowana odrębnie, a wynika z zasad ogólnych rozliczania
podatku, przedstawionych m.in. w art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy o PDOF.