Aktualność "Jakie stawki przy amortyzacji praw majątkowych?"
Koszty
związane z użytkowaniem licencji, know-how, praw autorskich czy
znaków towarowych, stanowiących majątek przedsiębiorcy pod
postacią wartości niematerialnych i prawnych, zalicza się w koszty
uzyskania przychodów. Co więcej, w tym wypadku stawki
amortyzacyjne przedsiębiorca ustala samodzielnie.
Pierwszym
krokiem ku właściwemu amortyzowaniu wartości niematerialnych i
prawnych jest ustalenie ich wartości początkowej, czyli ceny ich
nabycia, powiększonej o wszelkie koszty związane z zakupem,
obniżonej natomiast o wartość podatku VAT.
Amortyzacja
rozpoczyna się od pierwszego miesiąca po miesiącu, w którym
wartość niematerialną i prawną wprowadzono do działalności, a
kończy się w miesiącu, w którym ma miejsce zrównanie
się odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową prawa
majątkowego.
Przed
rozpoczęciem amortyzacji należy jednak sprawdzić, czy zakupione
prawo majątkowe w ogóle będzie jej podlegać. Ustawodawca
rozwiewa wątpliwości podatnika, podając szczegółową listę
praw majątkowych, które mogą być amortyzowane. Znajdują
się na niej m.in. prawa autorskie, programy komputerowe czy
własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego.
Jeśli
prawo majątkowe nadaje się do wykorzystania na potrzeby wykonywanej
działalności i ma służyć w niej dłużej niż rok, będzie
podlegać amortyzacji. Niektóre prawa mogą być jednak
amortyzowane nawet w przypadku, gdy będą wykorzystywane w firmie
krócej niż rok. Należą do nich: wartość firmy (jeśli
powstała w wyniku nabycia w określony sposób
przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części), zakończone
wynikiem pozytywnym koszty prac rozwojowych oraz prawa używane na
podstawie umowy o leasingu finansowym.
Ustawodawca
wymienia również prawa majątkowe, które nie podlegają
amortyzacji. Są to grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów
oraz wartość firmy, która powstała w sposób inny niż
określone nabycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.
Metodę
amortyzacji podatnik wybiera spośród dwóch dostępnych-
liniowej i przekształconej degresywnej. Odpisów można
dokonywać co miesiąc, kwartał lub raz w roku. Stawki amortyzacyjne
dotyczące wartości niematerialnych i prawnych podatnik ustala
samodzielnie (nie znajdziemy ich w Wykazie stawek amortyzacyjnych).
Taki
sposób określania wysokości odpisów jest dla
podatnika nie lada ułatwieniem, ale w tym udogodnieniu kryje się
także haczyk. Przepisy podatkowe ograniczają bowiem swobodę w
ustalaniu stawek, określając minimalny okres amortyzacji praw
majątkowych.
W
zależności od rodzaju danego prawa majątkowego ustawodawca podaje
czasowy wymóg trwania okresu amortyzacji. Nie może być on
krótszy niż:
rok- w przypadku kosztów zakończonych prac rozwojowych,
2 lata- przy licencjach na programy komputerowe, emisję programów
telewizyjnych i radiowych oraz przy prawach autorskich (chyba że
inaczej stanowi umowa),
5 lat- od pozostałych wartości niematerialnych i prawnych
Natomiast
w przypadku własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu
mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz
prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej dla
okresu amortyzacji obowiązuje stawka 2,5 % w skali roku (umarzanie
trwa zatem 40 lat).
Wysokość
stawki może ulec obniżeniu do 1,5 % (okres amortyzacji zaś
odpowiednio wydłużeniu), jeśli podatnik dla tychże praw
majątkowych zastosuje inną metodę określania ich wartości
początkowej, określoną w art. 22g pkt.10 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych.
Jeśli podatnik używa
danego prawa majątkowego tylko w sezonie, wysokość odpisu
amortyzacyjnego ustala się przez podzielenie rocznej kwoty odpisów
amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie albo przez 12
miesięcy w roku.
Warto pamiętać, że do
ewidencji niematerialnych i prawnych podatnik nie musi zaliczać (a
tym samym dokonywać odpisów amortyzacyjnych) tych praw
majątkowych, których wartość nie przekracza kwoty 3 500 zł-
w takim wypadku obciążą one koszty podatkowe od razu w całości
(w miesiącu oddania do użytkowania lub w następnym).