Informacje
dla urzędu skarbowego o źródłach pochodzenia majątku mogą
być składane w dowolnej formie.
Podczas
gdy skarbówka prowadzi postępowanie w sprawie przychodów
z nieujawnionych źródeł lub nieznajdujących pokrycia w
ujawnionych źródłach (art. 20 ust. 3 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z
późn. zm.), w interesie
podatnika jest udzielenie wyczerpujących informacji. Nie ma jednak
przepisu, który pozwalałby organom podatkowym żądać
oświadczenia czy tym bardziej wypełnienia urzędowych formularzy na
temat poniesionych wydatków czy uzyskanych dochodów
(przychodów).
Istnieje
jedynie przepis, który pozwala urzędnikom- w trakcie kontroli
podatkowej- zażądać złożenia oświadczenia o stanie majątkowym
na określony dzień, przykładowo na 31 grudnia 2010r. I to tylko
wówczas, gdy organ ma uzasadnione podejrzenie, że podatnik
zataił wysokość uzyskiwanych obrotów lub przychodów
(art. 285a par. 3 Ordynacji podatkowej – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz.
749 z późn. zm.). Ale nawet i w tym przypadku nie ma
przepisu, który pozwalałby organom podatkowym określać wzór
formularza takiego oświadczenia).
Tymczasem
każdy urząd ma formularz nie tylko oświadczenia o stanie
majątkowym, ale i oświadczenia o wysokości i źródłach
uzyskanych dochodów (przychodów) oraz o poniesionych
wydatkach. W tym ostatnim urzędnicy wymagają od podatników
podania wydatków, jakie w określonym roku ponieśli np. na
wyżywienie rodziny, ubrania oraz utrzymanie mieszkania czy domu, na
eksploatację samochodu, ubezpieczenia, na naukę dzieci, wypoczynek,
podróże, leczenie, zakup mebli, opłaty za telefon i sprzęt
rtv. A nawet w jakiej kwocie zostały przekazane ofiary i darowizny
oraz w jakiej wysokości dana osoba zapłaciła np. podatek
dochodowy. I nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że
informację o wysokości podatku (podobnie jak i uzyskiwanych
dochodów) organ podatkowy ma- z uwagi na wgląd do systemu
Poltax.
Po
co w takim razie te wszystkie informacje i czy ich podanie może mieć
negatywne skutki dla podatnika?
Lepiej
jest gdy podatnik polemizuje z ustaleniami urzędu co do wysokości
poniesionych wydatków niż sam składa szczegółowe
oświadczenie na ten temat. Ryzyko popełnienia błędu jest zbyt
duże, biorąc pod uwagę to, że organ żąda podania wszystkich
poniesionych wydatków. Wypełnienie zaś formularza z pamięci
jest praktycznie niemożliwe. Nikt nie pamięta ile wydał na życie,
utrzymanie domu czy szkołę dzieci cztery czy pięć lat temu, a o
taki okres niejednokrotnie podatnicy są pytani. A to, co raz
napiszemy jest praktycznie nie do cofnięcia. Niebezpieczne w
skutkach są zwłaszcza pomyłki, które potem podatnik stara
się poprawiać. Dla urzędników mogą być dowodem na
nieprawidłowości w rozliczeniach.
Oświadczenie
o poniesionych wydatkach lub uzyskanych dochodach to nie oświadczenie
majątkowe, które ma swoją podstawę prawną i które
podatnik składa pod groźbą odpowiedzialności karnej za fałszywe
zeznania, o czym zresztą organ musi go uprzedzić.
Zgodnie
z art. 121 par. 2 i art. 124 Ordynacji podatkowej, to organy powinny
wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują
się przy załatwianiu sprawy.
Oświadczenia
o poniesionych wydatkach i uzyskanych dochodach (przychodach) są
stosowane przez organy podatkowe do 2011r. i funkcjonują jako
przykładowe formularze, na których podatnicy przekazują
informacje po wszczęciu postępowania podatkowego w zakresie
nieujawnionych źródeł przychodów. Są przekazywane w
nich przez podatników dane o wszystkich poniesionych wydatkach
i wartościach zgromadzonego w danym roku mienia, a także wielkości
przychodów opodatkowanych i wolnych od opodatkowania.
Przykładowe
oświadczenia wymieniające źródła uzyskania dochodów
(przychodów) oraz rodzaje wydatków, zostały
umieszczone w „Wytycznych dla urzędów skarbowych i
inspektorów kontroli skarbowej dotyczących postępowania w
sprawie przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych
źródłach lub pochodzących ze źródeł
nieujawnionych”, wydanych przez ministerstwo w marcu 2011r.
Opracowanie
wydano by uprościć składanie przez podatnika wyjaśnień
dotyczących pochodzenia majątku.
Pod
lupę organu podatkowego może trafić osoba, której wydatki
lub wartość zgromadzonego przez nią w danym roku majątku nie
znajdują pokrycia w mieniu (np. pieniądze), które wcześniej
zostało opodatkowane lub było wolne od opodatkowania. Analizowane
są zwłaszcza te przypadki, gdy podatnik ponosi znaczący wydatek-
kupuje dom, mieszkanie, luksusowy samochód lub jacht.
Źródło:
GP