Aktualność "Przed nawiązaniem współpracy sprawdź rejestry dłużników"
Nawiązanie
współpracy w ramach działalności gospodarczej może wiązać
się z ponoszeniem ryzyka. Można je jednak zminimalizować,
korzystając z usług rejestrów dłużników i długów.
Służą one nie tylko do uzyskania informacji o kondycji
gospodarczej kontrahentów, ale również do wywierania
na nich presji, jeśli nie wywiązują się ze zobowiązań
pieniężnych wynikających z zawartych umów.
Obecnie
rejestry długów i dłużników są zarówno w
rękach państwowych, jak i prywatnych. Można wyróżnić trzy
rodzaje rejestrów:
rejestr dłużników niewypłacalnych działający w ramach
KRS (Krajowego Rejestru Sądowego),
rejestry tworzone i prowadzone przez biura informacji gospodarczej,
bankowe Biuro Informacji Kredytowej.
Rejestr
w ramach KRS ma charakter publicznoprawny i prowadzony jest przez
sądy. Pozostałe natomiast, działają w przestrzeni komercyjnej i
mogą być prowadzone jedynie przez podmioty spełniające ściśle
określone kryteria ustawowe. Rejestry te różnią się
zakresem gromadzonych w ich ramach informacji i funkcjami, dla
jakich zostały stworzone. Zarówno ujawnienie, jak i uzyskanie
określonych informacji z tych rejestrów wiąże się z
poniesieniem określonych opłat.
Rejestr dłużników
niewypłacalnych w ramach KRS
Rejestr
dłużników niewypłacalnych stanowi część Krajowego
Rejestru Sądowego. Prowadzą go sądy rejonowe, a konkretnie
gospodarcze. Sądy dokonują wpisu do rejestru z urzędu lub na
wniosek wierzyciela, także przedsiębiorcy. Do rejestru
automatycznie wpisuje się m.in.:
osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli
ogłoszono ich upadłość (a także gdy ogłoszenie upadłości nie
było możliwe z uwagi na brak majątku pozwalającego na pokrycie
kosztów sądowych z tym związanych),
osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli
prowadzona przeciwko nim egzekucja nie była możliwa z uwagi na
brak ich majątku pozwalającego na pokrycie kosztów
postępowania,
wspólników ponoszących odpowiedzialność całym
swoim majątkiem za zobowiązania spółki (z pewnymi
wyjątkami), jeżeli ogłoszono upadłość spółki lub
jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości spółki został
prawomocnie oddalony z tego powodu, że:
majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie
kosztów postępowania, albo umorzono prowadzoną przeciwko
nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, że z
egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów
egzekucyjnych,
dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia
majątku,
osoby, które zostały pozbawione przez sąd prawa prowadzenia
działalności gospodarczej oraz pełnienia określonych funkcji,
m.in. w spółkach.
Wpisu
na wniosek wierzyciela można dokonać jedynie w odniesieniu do
dłużników będących osobami fizycznymi, ale pod warunkiem
że:
wierzyciel posiada tzw. tytuł wykonawczy, czyli dokument
uprawniający do prowadzenia egzekucji przeciwko dłużnikowi,
wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty w terminie co najmniej 30
dni przed złożeniem wniosku.
Dane
wpisane w rejestrze są przechowywane przez 10 lat od chwili ich
wpisu, chyba że dłużnik uzyska przed tym terminem orzeczenie sądu
negujące podstawę wpisu lub możliwość prowadzenia egzekucji.
Rejestr
dłużników niewypłacalnych ma charakter jawny. Każdy
poprzez złożenie wniosku w sądzie rejestrowym może uzyskać
zawarte w nim informacje dotyczące danych dłużnika, podstawy
wpisu, rodzaju i wielkości długu oraz daty wpisu.
Biura informacji
gospodarczej
Biura
informacji gospodarczej (BIG) to przedsiębiorstwa działające w
formie spółek akcyjnych, utworzone w celu pośrednictwa w
udostępnianiu informacji gospodarczych, polegającego na
przyjmowaniu i ujawnianiu tych informacji. Biura te mogą być
tworzone przez osoby prywatne. W chwili obecnej na polskim rynku
funkcjonują trzy tego typu przedsiębiorstwa:
Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor,
Krajowy Rejestr Długów,
Rejestr Dłużników ERIF
BIG
mogą tworzyć rejestry zawierające dane dłużników będących
osobami fizycznymi i prawnymi (w tym przedsiębiorców), dane
dotyczące długów (m.in. dotyczące ich wysokości, daty
powstania, waluty, tytułu prawnego, na podstawie których
powstały, np. konkretnej umowy, informacji czy są one kwestionowane
przez dłużnika oraz o zbyciu wierzytelności), a także informacje
na temat posłużenia się podrobionym lub cudzym dokumentem.
Szczegółowe zasady i zakres prowadzonych przez biura
rejestrów określają regulaminy tworzone przez ich zarządy.
Wpis
określonych informacji do prowadzonych przez dane biuro rejestrów
długów i dłużników, następuje na wniosek
wierzyciela. Wpis może być dokonany pod warunkiem, że:
wierzyciel zawrze z biurem stosowną umowę na piśmie (pod rygorem
nieważności),
dług powstał w związku z konkretnym stosunkiem prawnym (np. na
podstawie umowy),
zaległa należność wynosi co najmniej 200 zł w przypadku
dłużnika- konsumenta, bądź 500 zł w przypadku dłużnika nie
będącego konsumentem, a opóźnienie w zapłacie trwa 60 dni
lub więcej,
upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela
listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty,
zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do
rejestru, z podaniem nazwy firmy o adresu siedziby jednostki
prowadzącej rejestr.
W
odróżnieniu od rejestru dłużników niewypłacalnych
prowadzonego przez sądy, dla wpisania określonego długu do
rejestrów prowadzonych przez biura informacji gospodarczej nie
trzeba przeprowadzać postępowania sądowego. Oczywiście długi,
których dotyczy postępowanie sądowe, również mogą
zostać ujawnione w tych rejestrach.
Usunięcie
informacji o dłużniku z rejestru prowadzonego przez BIG jest
możliwe zasadniczo jedynie na wniosek wierzyciela. Wyjątkowo BIG ma
prawo usunięcia danych informacji, kiedy otrzyma uzasadnioną
informację o nieistnieniu długu lub o jego wygaśnięciu, jeżeli
dotyczy on konsumenta. Taka informacja może być przekazana przez
samego dłużnika. Poza tym, usunięcie informacji z rejestru
następuje m.in. w sytuacji rozwiązania lub wygaśnięcia umowy
wierzyciela z biurem.
Biura
informacji gospodarczej mają obowiązek prowadzenia tzw. rejestrów
zapytań, za pośrednictwem których zainteresowana osoba może
uzyskać gromadzone przez nie informacje. Szczegółowe
warunki uzyskiwania tych danych, podobnie jak w przypadku zasad ich
gromadzenia, określa regulamin konkretnego biura stworzony przez
jego zarząd.
Biuro informacji
kredytowej
Biuro
Informacji Kredytowej to instytucja utworzona przez banki na
podstawie ustawy o prawie bankowym. Biuro to nie prowadzi klasycznego
rejestru długów i dłużników, lecz bazę danych
zawierającą informacje stanowiące tajemnicę bankową, a dotyczące
zaciągniętych w bankach zobowiązań.
Rejestry
Biura Informacji Kredytowej mają charakter poufny. Dostęp do
zawartych w nich informacji mają jedynie banki, instytucje kredytowe
oraz niektóre instytucje państwowe, w tym sądy. Dla
przedsiębiorcy, BIK ma praktyczne znaczenie- przede wszystkim na
podstawie informacji z tego biura określana jest zdolność
kredytowa.
Ponadto,
informacje zawarte w BIK mogą być w pewnych sytuacjach wykorzystane
na potrzeby toczącego się postępowania sądowego. Przedsiębiorca
może np. wnioskować aby sąd w określonym postępowaniu zażądał
udostępnienia informacji zawartych w BIK, jeżeli mogą one mieć
charakter dowodu.