Aktualność "Jak rozliczać środki trwałe otrzymane w spadku lub darowiźnie?"
Przedsiębiorca
może wykorzystywać do celów działalności gospodarczej
składniki majątku, które otrzymał w spadku lub darowiźnie.
Jak należy rozliczać w ramach działalności gospodarczej uzyskane
w ten sposób środki trwałe?
Przedsiębiorca
otrzymujący środek trwały w ramach darowizny lub spadku nie
wykazuje przychodu wKPiR i nie musi płacić podatku dochodowego w
związku z takim nabyciem majątku. Wspomniane świadczenie podlegają
bowiem odrębnemu podatkowi od spadków i darowizn. Aby nabyty
w spadku lub darowiźnie składnik majątku stał się majątkiem
firmowym, wystarczy sporządzić oświadczenie o włączeniu go do
ewidencji środków trwałych. Podlega on wówczas
amortyzacji na takich samych zasadach, jak inne środki trwałe.
Określenie
czy dany składnik majątku nabyto w drodze spadku zwykle nie stwarza
problemów. Wątpliwości mogą się pojawić, gdy przekazanie
składnika majątku nie było efektem postępowania spadkowego. W
takiej sytuacji kluczowe jest rozróżnienie pomiędzy
nieodpłatnym świadczeniem a darowizną. Każda z tych form
otrzymania środka trwałego podlega innym zasadom opodatkowania.
Wobec przychodu związanego z nieodpłatnym świadczeniem stosuje się
przepisy ustawy o PIT, zaś darowizna jest objęta odrębnymi
przepisami prawa podatkowego (podobnie jak spadek).
Każde
nieodpłatne świadczenie musi spełniać dwa zasadnicze warunki:
wystąpienie konkretnej korzyści (pieniężnej lub majątkowej) o
jednej ze stron,
brak równoważnej zapłaty (dopuszczalna płatność
częściowa).
Darowizna
jako szczególny przypadek nieodpłatnego świadczenia
występuje jeżeli zachodzą następujące okoliczności:
przekazanie danego składnika majątku nie ma związku z inną umową
cywilną,
darczyńca nie otrzymuje żadnych korzyści materialnych,
oświadczenie darczyńcy zostało sporządzone w odpowiedniej
formie,
przedsiębiorca przyjął darowiznę (dla celów podatkowych
zaleca się porządzenie potwierdzenia w formie pisemnej).
W
kontekście wymagań formalnych należy również nadmienić,
że oświadczenie osoby przekazującej nieruchomość, prawo
użytkowania wieczystego lub spółdzielcze prawo do lokalu,
musi być zawarte w formie aktu notarialnego (w przeciwnym razie nie
wywoła ono żadnego skutku prawnego). Szczególne zasady
dotyczą również darowizny przedsiębiorstwa: obowiązuje
forma pisemna z notarialnie poświadczonym podpisem (pod rygorem
nieważności). W pozostałych przypadkach są dopuszczalne umowy
pisemne, a nawet ustne. Warto jednak pamiętać, że tylko forma aktu
notarialnego pozwala obdarowanemu przedsiębiorcy na skuteczną
interwencję w razie niewykonania przyrzeczonej darowizny.
Przedsiębiorcy
często uważają, że zakwalifikowanie odziedziczonego lub
przekazanego majątku do ewidencji środków trwałych uprawnia
ich do powiększenia kosztów działalności gospodarczej o
sumę zapłaconego podatku od spadków i darowizn. Jednak taka
interpretacja przepisów jest błędna, gdyż podatek od
spadków i darowizn znajduje się w katalogu wydatków,
które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Kwalifikacje
mienia do ewidencji środków trwałych zawsze wiąże się z
koniecznością określenia jego wartości. W przypadku
odziedziczonego majątku, jedynym kryterium wyceny jest bieżąca
wartość rynkowa. Natomiast składniki majątku pozyskane za sprawą
darowizny są wyceniane wedle kwoty wyszczególnionej w umowie
lub według wartości rynkowej z dnia przekazania, jeżeli umowa nie
precyzuje wartości. Oczywiście umowa darowizny zawierająca wycenę
majątku różniącą się od aktualnej wartości rynkowej może
wzbudzić podejrzenia fiskusa.
Podatnicy
powinni pamiętać, że prawo przewiduje możliwość zweryfikowania
wartości początkowej odziedziczonych lub otrzymanych środków
trwałych. Takie rozwiązanie ma zapobiegać zawyżaniu odpisów
amortyzacyjnych. Relacje przedsiębiorców wskazują, że
szczególnym zainteresowaniem organów podatkowych cieszą
się osoby otrzymujące nieruchomości oraz samochody. Pierwszym
krokiem fiskusa jest wezwanie podatnika do złożenia wyjaśnień.
Jeżeli argumenty przedsiębiorcy nie są przekonujące, prawidłowa
wartość środka trwałego jest określana z uwzględnieniem
opinii rzeczoznawcy (powołanego przez urząd skarbowy).
Warto
pamiętać, że przedsiębiorca może zostać obarczony koniecznością
zapłaty gaży rzeczoznawcy. Dzieje się tak, gdy różnica
pomiędzy ostatecznym szacunkiem majątku a wartością zadeklarowaną
w ewidencji przekracza 33 procent. W przeciwnym wypadku wynagrodzenie
specjalisty opłaca fiskus.