Aktualność "Prezes nie odpowie za stary dług podatkowy spółki"
Fiskus
prowadzi postępowania wobec członków zarządu spółek
kapitałowych (np. prezesów), którzy pełnili swoje
funkcje przed 1 stycznia 2009r. Nie byłoby to dziwne, gdyby nie
fakt, że postępowania, w których organy podatkowe
przerzucają odpowiedzialność za długi podatkowe spółek,
powstałe przed 2009r., na członków zarządów, są
prowadzone na podstawie przepisów, które weszły w
życie 2 stycznia 2009r.
Ponadto, część sądów orzeka, że przepisy wprowadzone w tym terminie nowelizacją Ordynacji podatkowej mogą działać w okresie, gdy jeszcze nie obowiązywały, czyli wstecz.
Spory sądowe członków zarządów dotyczą kilku przepisów. Podstawą ich odpowiedzialności za podatki jest art. 116 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749). Zgodnie z nim za zaległości podatkowe spółek kapitałowych (np. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej) odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu. Zachodzi to gdy egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu nie wykazał, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości, albo że nie ponosi winy za niezgłoszenie takich wniosków. Ponadto członek zarządu odpowiada za zaległości podatkowe, jeśli nie wskazał mienia spółki, z którego możliwa byłaby egzekucja, dzięki której fiskus odzyskałby zaległości w znacznej części.
Na mocy nowelizacji Ordynacji podatkowej, która zaczęła obowiązywać 1 stycznia 2009r., zmieniono art. 116 par. 2. Przed nowelizacją określał on, że członkowie zarządu odpowiadają za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.
Ustawodawca diametralnie zmienił krąg osób odpowiedzialnych za te zobowiązania. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 116 par. 2 odpowiedzialnymi członkami zarządu w spółce kapitałowej są wyłącznie ci członkowie zarządu, za kadencji których:
W sprawie rozstrzygniętej przez warszawski WSA (wyrok z 22 maja 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 2404/11, nieprawomocny) skarżący zaczął pełnić funkcję członka zarządu w 2008r., natomiast spółka generowała długi w VAT i CIT już w 2007r. Według sądu zastosowanie art. 116 par. 2 Ordynacji podatkowej w brzmieniu przed 1 stycznia 2009r. oznaczało, że członek zarządu nie ponosił odpowiedzialności za zaległości podatkowe powstałe w 2007r., bo w tym czasie nie był członkiem zarządu. Natomiast zastosowanie art. 116 par. 2 tej ustawy w nowym brzmieniu wraz z interpretacją z przeciwieństwa (a contrario) art. 8 ustawy nowelizującej, jak chciały organy podatkowe, prowadziłoby do pociągnięcia członka zarządu do odpowiedzialności za te długi.
Zdaniem WSA wnioski organów podatkowych, wynikające z wykładni art. 8 ustawy o nowelizującej z zastosowaniem zasady a contrario, prowadzą do absurdu i są sprzeczne z konstytucyjną zasadą niedziałania prawa wstecz. Jest to jedna z podstawowych zasad prawa. Przepis przejściowy z nowelizacji Ordynacji podatkowej stwarza sytuację niepewności dla podatników.
Tam, gdzie wchodzi w grę odpowiedzialność, pojawia się też zasada, zgodnie z którą najpierw trzeba zabronić czynu, a dopiero później ścigać osoby, które go popełnią. Zatem przepis wprowadzony nowelizacją należy stosować do stanów faktycznych, które powstaną po nowelizacji.
Regulacje dotyczące odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółek budzą czasem spore emocje. Porównując przepisy przed i po nowelizacji Ordynacji podatkowej, można dojść do wniosku, że pierwsza regulacja była nieprecyzyjna.
Nie daje to jednak żadnego prawa do tego, aby dzisiaj obciążać za zaległości spółki dawnych członków zarządu. Jest to wyłącznie problem Skarbu Państwa. Według ekspertów, zasada że odpowiedzialny jest członek zarządu pełniący funkcję w dacie upływu terminu płatności podatku jest racjonalna, ale trzeba pamiętać, że obowiązuje ona dopiero od 1 stycznia 2009r. i można ją stosować do zobowiązań, których termin płatności upłynął po tej dacie.
Przepis art. 8 ustawy nowelizującej w ogóle nie reguluje kwestii związane ze stosowaniem art. 116 par. 2 Ordynacji podatkowej po nowelizacji. Nie wiadomo dlaczego ustawodawca zdecydował się na takie rozwiązanie.
Uważa jednak, że z art. 8 ustawy nowelizującej, który odnosi się wyłącznie do art. 112, 114a i art. 115 Ordynacji podatkowej, nie można bezrefleksyjnie wnioskować o zakresie zastosowania art. 116 par. 2 ustawy po nowelizacji. W takiej sytuacji należy stwierdzić, że ustawodawca nie uregulował kwestii międzyczasowej i zastosować ogólne reguły interpretacyjne- z uwzględnieniem dyrektyw konstytucyjnych.
Ci, którzy zgadzają się z tezami jednego z najnowszych wyroków WSA w Warszawie argumentują, iż stanowisko sądu jest zgodnie z Konstytucją, a więc osoby pełniące swe obowiązki w latach 2004- 2008 nie powinny ponosić odpowiedzialności za zaległości podatkowe dotyczące okresów rozliczeniowych, w których nie zasiadali jeszcze w zarządzie spółki.
Warto zwrócić uwagę na trzy sytuacje, w których członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności za zaległości podatkowe. Po pierwsze, gdy wykaże w toku postępowania, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe).
Po drugie, jeśli wykaże że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie do upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy. Trzecim przypadkiem jest wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
Zarząd odpowiada za zaległości podatkowe, jeśli nie wskazał mienia spółki.
Źródło: GP
Ponadto, część sądów orzeka, że przepisy wprowadzone w tym terminie nowelizacją Ordynacji podatkowej mogą działać w okresie, gdy jeszcze nie obowiązywały, czyli wstecz.
Spory sądowe członków zarządów dotyczą kilku przepisów. Podstawą ich odpowiedzialności za podatki jest art. 116 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749). Zgodnie z nim za zaległości podatkowe spółek kapitałowych (np. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej) odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu. Zachodzi to gdy egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu nie wykazał, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości, albo że nie ponosi winy za niezgłoszenie takich wniosków. Ponadto członek zarządu odpowiada za zaległości podatkowe, jeśli nie wskazał mienia spółki, z którego możliwa byłaby egzekucja, dzięki której fiskus odzyskałby zaległości w znacznej części.
Na mocy nowelizacji Ordynacji podatkowej, która zaczęła obowiązywać 1 stycznia 2009r., zmieniono art. 116 par. 2. Przed nowelizacją określał on, że członkowie zarządu odpowiadają za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.
Ustawodawca diametralnie zmienił krąg osób odpowiedzialnych za te zobowiązania. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 116 par. 2 odpowiedzialnymi członkami zarządu w spółce kapitałowej są wyłącznie ci członkowie zarządu, za kadencji których:
- upłynął termin płatności podatków
- powstały zaległości z art. 52 Ordynacji podatkowej
W sprawie rozstrzygniętej przez warszawski WSA (wyrok z 22 maja 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 2404/11, nieprawomocny) skarżący zaczął pełnić funkcję członka zarządu w 2008r., natomiast spółka generowała długi w VAT i CIT już w 2007r. Według sądu zastosowanie art. 116 par. 2 Ordynacji podatkowej w brzmieniu przed 1 stycznia 2009r. oznaczało, że członek zarządu nie ponosił odpowiedzialności za zaległości podatkowe powstałe w 2007r., bo w tym czasie nie był członkiem zarządu. Natomiast zastosowanie art. 116 par. 2 tej ustawy w nowym brzmieniu wraz z interpretacją z przeciwieństwa (a contrario) art. 8 ustawy nowelizującej, jak chciały organy podatkowe, prowadziłoby do pociągnięcia członka zarządu do odpowiedzialności za te długi.
Zdaniem WSA wnioski organów podatkowych, wynikające z wykładni art. 8 ustawy o nowelizującej z zastosowaniem zasady a contrario, prowadzą do absurdu i są sprzeczne z konstytucyjną zasadą niedziałania prawa wstecz. Jest to jedna z podstawowych zasad prawa. Przepis przejściowy z nowelizacji Ordynacji podatkowej stwarza sytuację niepewności dla podatników.
Tam, gdzie wchodzi w grę odpowiedzialność, pojawia się też zasada, zgodnie z którą najpierw trzeba zabronić czynu, a dopiero później ścigać osoby, które go popełnią. Zatem przepis wprowadzony nowelizacją należy stosować do stanów faktycznych, które powstaną po nowelizacji.
Regulacje dotyczące odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółek budzą czasem spore emocje. Porównując przepisy przed i po nowelizacji Ordynacji podatkowej, można dojść do wniosku, że pierwsza regulacja była nieprecyzyjna.
Nie daje to jednak żadnego prawa do tego, aby dzisiaj obciążać za zaległości spółki dawnych członków zarządu. Jest to wyłącznie problem Skarbu Państwa. Według ekspertów, zasada że odpowiedzialny jest członek zarządu pełniący funkcję w dacie upływu terminu płatności podatku jest racjonalna, ale trzeba pamiętać, że obowiązuje ona dopiero od 1 stycznia 2009r. i można ją stosować do zobowiązań, których termin płatności upłynął po tej dacie.
Przepis art. 8 ustawy nowelizującej w ogóle nie reguluje kwestii związane ze stosowaniem art. 116 par. 2 Ordynacji podatkowej po nowelizacji. Nie wiadomo dlaczego ustawodawca zdecydował się na takie rozwiązanie.
Uważa jednak, że z art. 8 ustawy nowelizującej, który odnosi się wyłącznie do art. 112, 114a i art. 115 Ordynacji podatkowej, nie można bezrefleksyjnie wnioskować o zakresie zastosowania art. 116 par. 2 ustawy po nowelizacji. W takiej sytuacji należy stwierdzić, że ustawodawca nie uregulował kwestii międzyczasowej i zastosować ogólne reguły interpretacyjne- z uwzględnieniem dyrektyw konstytucyjnych.
Ci, którzy zgadzają się z tezami jednego z najnowszych wyroków WSA w Warszawie argumentują, iż stanowisko sądu jest zgodnie z Konstytucją, a więc osoby pełniące swe obowiązki w latach 2004- 2008 nie powinny ponosić odpowiedzialności za zaległości podatkowe dotyczące okresów rozliczeniowych, w których nie zasiadali jeszcze w zarządzie spółki.
Warto zwrócić uwagę na trzy sytuacje, w których członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności za zaległości podatkowe. Po pierwsze, gdy wykaże w toku postępowania, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe).
Po drugie, jeśli wykaże że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie do upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy. Trzecim przypadkiem jest wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
Zarząd odpowiada za zaległości podatkowe, jeśli nie wskazał mienia spółki.
Źródło: GP
Facebook
Śledzik
Wykop
