Aktualność "Przedsiębiorca zapłaci za zmiany w VAT"
Ministerstwo
finansów przygotowało nowelizację ustawy o VAT. Przewiduje
ona m.in. zmianę momentu powstania obowiązku podatkowego oraz
modyfikację w zakresie określenia podstawy opodatkowania.
Zmiany
niewątpliwie mają na celu uproszczenie systemu podatkowego i
przybliżenie polskich regulacji do unijnych, ale dla olbrzymiej
grupy podatników oznaczają pogorszenie ich pozycji i wymagają
przemodelowania systemów księgowych i rozliczeniowych.
Przedsiębiorcy
będą musieli dokonać istotnych zmian w zakresie systemów
księgowych dostosowując je do nowych regulacji. Zmiany zmierzają
m.in. do przyspieszenia momentu powstania obowiązku podatkowego, co
będzie miało pro fiskalny charakter. Uwzględniając zakres zmian,
koniecznym wydaje się wprowadzenie odpowiednio długiego, np. co
najmniej 12- miesięcznego vacatio legis.
Proponowana
nowelizacja Ustawa znacząco zmienia przepisy dotyczące momentu
powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie z projektem, obowiązek
podatkowy będzie powstawać z upływem miesiąca, w którym
dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Stanowi to odejście
od zasady powiązania momentu powstania obowiązku podatkowego z datą
wystawienia faktury pozwalającej w praktyce na przesunięcie
obowiązku zapłaty podatku o miesiąc lub kwartał. Zmiany w
powyższym zakresie, obejmują uchylenie niemal wszystkich przepisów
określających szczególne momenty powstania obowiązku
podatkowego. Dotyczy to zmian uzależnionych np. od upływu terminu
płatności, czy też określonego czasu od wykonania usługi (co
wynika z zaproponowanego art. 19a).
Dla
dostaw energii oraz usług telekomunikacyjnych będzie miała
zastosowanie zasada, iż obowiązek podatkowy powstaje na zasadach
ogólnych, a więc z upływem miesiąca, w którym
dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę (art. 19 a ust.
1 z uwzględnieniem ust. 3). W
przypadku otrzymania całości lub części zapłaty przed dokonaniem
dostawy towaru lub wykonaniem usługi, z upływem miesiąca, w którym
ją otrzymano, w odniesieniu do kwoty otrzymanej zapłaty.
Przewiduje
się, iż największą trudność będzie sprawiać określenie
momentu powstania obowiązku podatkowego i odpowiednich kwot podstawy
opodatkowania i podatku należnego od opłat naliczanych z góry.
Regulacja ta powoduje konieczność alokowania płatności do
konkretnych części faktury, w sytuacji gdy klienci nie zawsze płacą
faktury jednorazowo lub płacą należności za kilka faktur łącznie.
Należy tu bardzo mocno podkreślić, iż w chwili wystawienia
faktury, w sytuacji gdy klienci nie zawsze płacą faktury
jednorazowo lub płacą należności za kilka faktur łącznie.
Trzeba tu szczególnie podkreślić, iż w chwili wystawienia
faktury moment powstania obowiązku podatkowego w odniesieniu do
opłat naliczanych „z góry” nie będzie znany, co jest
istotną różnicą w porównaniu do obecnej sytuacji, a
zatem będzie wymagał wdrożenia zupełnie nowych rozwiązań
informatycznych.
Analiza
proponowanych przepisów prowadzi do wniosku, iż w razie
wystawienia faktury przed wykonaniem usługi prawo do odliczenia
VAT-u przez nabywcę powstanie dopiero w miesiącu wykonania usługi.
Do wniosku takiego prowadzi nie tylko brzmienie kluczowych przepisów
projektu regulujących zasady powstawania obowiązku podatkowego, ale
też ich wzajemne powiązanie.
W
przypadku dostaw energii i gazu oraz świadczenie usług
telekomunikacyjnych, ale też usług najmu czy dzierżawy powszechnie
stosowane jest fakturowanie usług „z góry”. Takie
fakturowanie odbywa się na podstawie prognoz lub stałych opłat
miesięcznych (np. abonament), co oznacza, iż faktury są wystawiane
przez dostawą towaru lub wykonaniem usługi. W wielu przypadkach na
jednej fakturze występują zarówno opłaty naliczane „z
góry” (np. abonament) oraz opłaty naliczane po wykonaniu
świadczenia „z dołu” lub końcowe rozliczenie usług wykonanych
w poprzednim okresie. To oznacza, że:
dla
części faktury dotyczącej opłat naliczanych „z góry”
obowiązek podatkowy będzie powstawał w ostatnim dniu miesiąca, w
którym kończy się okres rozliczeniowy lub w ostatnim dniu
miesiąca, w którym nabywca dokonał płatności. Będzie to
uzależnione od tego, które zdarzenie wystąpiło jako
pierwsze przy czym w chwili wystawienia faktury należność ta nie
będzie znana, i dla jednej faktury może wystąpić kilka
płatności;
dla
części faktury dokumentującej rozliczenie usług wykonanych
obowiązek podatkowy będzie powstawał w ostatnim dniu miesiąca, w
którym kończy się okres rozliczeniowy.
Propozycja
nowelizacji zakłada również zmianę w zakresie określenia
podstawy opodatkowania. Do podstawy opodatkowania będzie wliczane
wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną, lub którą
usługodawca ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy,
usługobiorcy lub osoby trzeciej. Będą się liczyć również
otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze
związane bezpośrednio z ceną towarów dostarczonych lub
usług świadczonych przez podatnika. W myśl nowelizacji przy
dotacjach unijnych do podstawy opodatkowania będzie wliczany podatek
VAT.
Kontrowersję
budzi regulacja dotycząca planowanych zmian w zakresie kursu waluty,
według którego określana jest sprzedaż. W niektórych
sytuacjach uniemożliwi to wydanie faktury wraz ze sprzedażą,
ponieważ kurs będzie znany dopiero w ostatnim dniu roboczym
poprzedzającym dzień powstania obowiązku podatkowego. Tym dniem po
nowelizacji, zgodnie z art. 19 a ust. 1 będzie ostatni dzień
miesiąca, w którym usługa została wykonana.
Szeroki
zakres zmian, które proponuje Ministerstwo Finansów
może wywrócić do góry nogami praktykę podatkową. To
może spowodować, iż wiele dotychczas wydanych interpretacji
indywidualnie chroniących podatników może stracić swoją
moc. Proponowane zmiany nie tworzą nowej przestrzeni, a tylko
zmieniają przepisy które już się sprawdziły. Projektodawca
powinien dodatkowo podać przewidywane koszty dla podatników
dostosowania się do nowych przepisów.