Aktualność "Badanie lekarskie zleceniobiorcy może być kosztem"
Podatnicy
zastanawiają się czy jest możliwe zaliczenie przez nich do kosztów
uzyskania przychodów wydatków poniesionych na badania
wstępne osób fizycznych zatrudnionych w oparciu o umowę
zlecenia (zleceniobiorców).
Zgodnie
z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
(ustawa o PDOP), kosztami uzyskania przychodów lub zachowania
albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem
kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 wspomnianej ustawy.
Kosztami
uzyskania przychodu są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo
uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą,
których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub
zachowanie źródła przychodów. Przy kwalifikowaniu
danego wydatku do kosztów dla celów podatkowych należy
ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą
oraz możliwość osiągnięcia przychodu. Z oceny tego związku
powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić
się do osiągnięcia przychodu- w okresie ponoszenia kosztów
lub w przyszłości. Z tego względu kosztami będą zarówno
koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi
przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim.
Tym
samym wydatek wynikający z pokrycia przez Spółkę kosztów
badań lekarskich zleceniobiorcy będzie mógł stanowić koszt
uzyskania przychodów, o ile będzie można wykazać obowiązek
prawny ponoszenia tego rodzaju kosztów przez Spółkę.
Kodeks
pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców,
przy czym pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o
pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej
umowy o pracę. Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie
posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli
zatrudniają one pracowników.
Jednocześnie
art. 304 § 1 Kodeksu pracy (dalej: k.p.) stanowi,
iż pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne
warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2 k.p., osobom
fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy
w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a
także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu
wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność
gospodarczą.
Należy
zauważyć, iż roszczenie obowiązków pracodawcy także w
stosunku do osób nie będących jego pracownikami znajdują
zastosowanie jedynie w zakresie przepisów o bezpieczeństwie i
higienie pracy.
Odpowiednio
art. 207 § 2 k.p. pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i
życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu
osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca
jest obowiązany:
organizować
pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne
warunki pracy,
zapewniać
przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia
uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń.
Warunkiem
determinującym powstanie obowiązku zapewnienia bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy, także przez zleceniodawcę,
jeśli fakt organizowania przez niego pracy zleceniobiorcy. Ma to
miejsce m.in. w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonuje pracę na
sprzęcie zleceniodawcy w obrębie jego zakładu pracy. Z charakteru
pracy wykonywanej przez zleceniobiorcę musi wynikać wymóg
posiadania przez niego ważnego zaświadczenia lekarskiego, w którym
stwierdzono brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
Tylko w takiej sytuacji wykonanie badań wstępnych będzie wynikać
z ustawowego obowiązku zleceniodawcy do zapewnienia bezpiecznych
warunków w miejscu pracy zleceniobiorcy.
Powyższe
wynika z przepisów działu X dotyczących bezpieczeństwa i
higieny kodeksu pracy, który stanowi, iż pracodawca nie może
dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego
stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym
stanowisku (art. 229 § 4 k.p.). Jednocześnie art. 229 § 6
k.p. stanowi, iż badania, o których mowa w § 1, 2 i 5,
są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto
inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami,
niezbędnej z uwagi na warunki pracy.
Jak
wynika z przytoczonych powyżej przepisów kodeksu pracy,
obowiązek przeprowadzenia badań lekarskich dotyczy także osób
niebędących pracownikami, o ile to spółka organizuje im
stanowisko pracy oraz badania te mają potwierdzić brak
przeciwwskazań do wykonywania zlecenia przez określonego
zleceniobiorcę. Koszty badań ponosi wówczas zleceniodawca.
Uwzględniając
fakt, iż spółka jest obowiązana przepisami dotyczącymi
bezpieczeństwa i higieny pracy, by osoby fizyczne wykonujące dla
niej pracę także na podstawie umowy zlecenia, posiadały
zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do
pracy na określonym stanowisku, wydatki na te badania mogą być
uwzględnione w kosztach podatkowych. Spółka zawiera umowy
zlecenia ze zleceniobiorcami, w celu wykonywanie przez nich
określonych czynności na rzecz spółki, które to
przyczyniają się do osiągnięcia, zachowania lub zabezpieczenia
jej źródeł przychodów. Jednocześnie wydatki te nie
są ujęte w negatywnym katalogu kosztów art. 16 ust. 1 ustawy
o PDOP.
Reasumując,
wydatki na pokrycie kosztów badań wstępnych zleceniobiorców
będą stanowić koszty uzyskania przychodów.