Osoby
wracające do Polski z emigracji mogą mieć wątpliwości, czy nie
mieszkając w kraju przez wiele lat i nie płacąc tutaj podatków,
mogą odzyskać zwrot części VAT na materiały budowlane.
Przykładowo, podatnik który od 6 lat mieszka i pracuje w Irlandii,
zamierza wrócić do kraju i buduje tutaj dom. Obawia się, że zwrot
VAT mu się nie należy, gdyż od lat nie złożył zeznania
podatkowego w Polsce. Zwrot części wydatków związanych z
inwestycją mieszkaniową (budową lub remontem) się należy.
Rozstrzygnięcia wymaga jedynie to, gdzie należy złożyć wniosek.
Aby
uzyskać rekompensatę, należy posiadać: faktury na zakup
materiałów budowlanych, tytuł prawny do remontowanego domu
/mieszkania (np. akt własności, umowę najmu albo pozwolenie na
budowę- w przypadku inwestycji wymagającej takiego pozwolenia). Tak
wynika z ustawy z 29 sierpnia 2005r. o zwrocie osobom fizycznym
niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz.U.
nr 177, poz. 1468 z późn. zm.).
Są
to jedyne wymogi, jakie ustawodawca stawia. Dlatego też nie można
uznać, że przepisy zakazują podatnikowi przebywającemu poza
Polską ubiegania się o zwrot. Nie ma przeszkód prawnych, aby
wniosek o zwrot VAT za materiały budowlane złożył obywatel Polski
od kilku lat mieszkający za granicą, który zmienił swój ośrodek
życiowy, nie osiąga w kraju żadnych dochodów i nie rozlicza
podatku dochodowego na terytorium kraju.
Istotne
jest to, że ustawa regulująca zasady zwrotu nie zawęża kręgu
osób fizycznych uprawnionych do rekompensaty ani ze względu na
obywatelstwo, ani miejsce zamieszkania lub pobytu, ani też żadne
inne kryterium osobowe.
Na
zwrot części VAT na materiały budowlane mogą w konsekwencji
liczyć nie tylko polscy obywatele mieszkający na terytorium Polski,
ale również tacy, którzy mieszkają na stałe poza granicami
kraju, a realizują tutaj inwestycję mieszkaniową.
Co
więcej, prawo do zwrotu przysługuje również obcokrajowcom
prowadzącym budowę lub remont budynku w Polsce. Nie jest bowiem ono
uzależnione od rezydencji podatkowej, o ile oczywiście zakup
materiałów budowlanych nastąpił w Polsce oraz tutaj jest
prowadzona budowa.
Umożliwiają
to przepisy ustawy o zwrocie, które wskazują, że cudzoziemiec
nieposiadający identyfikatora podatkowego w rozumieniu polskich
przepisów podaje we wniosku rodzaj i numer dokumentu tożsamości
wystawionego w innym państwie niż Polska.
Zwrot
jest oczywiście wykluczony w przypadku realizacji inwestycji poza
granicami Polski, gdyż w przypadku budowy lokalu mieszkalnego jest
wymagane pozwolenie na budowę w rozumieniu przepisów polskiego
prawa.
Ponadto,
rekompensaty nie otrzyma osoba wykonująca prace budowlane lub
remontowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która
dokonała zakupu materiałów budowlanych w celu wykonywania
czynności podlegających opodatkowaniu VAT.
Z analizy przepisów wynika, że osoba, która kupuje w Polsce
materiały budowlane i spełnia warunki formalne związane z
koniecznością udokumentowania poniesienia wydatków oraz realizacji
własnej inwestycji mieszkaniowej, powinien otrzymać zwrot VAT.
Praktycznym
problemem staje się natomiast określenie urzędu skarbowego, do
którego osoba fizyczna niemająca miejsca zamieszkania w Polsce
powinna składać wniosek o zwrot.
Ustawa
o zwrocie nie przewiduje takiej sytuacji, stanowiąc jedynie, że
wniosek należy składać do naczelnika urzędu skarbowego właściwego
ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy w dacie jego
złożenia. Tymczasem w przypadku osób mieszkających za granicą
nie jest możliwe określenie takiego urzędu skarbowego.
Jest
jednak wyjście z tej sytuacji. Eksperci są zgodni, że należy
stosować przepisy rozporządzenia ministra finansów z 22 sierpnia
2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. nr 165,
poz. 1371). Nie może bowiem zaistnieć taka sytuacja, że kwestie
formalne będą ograniczały materialne uprawnienie podatnika do
uzyskania zwrotu.
Zgodnie
z par. 10 tego rozporządzenia, jeżeli nie można ustalić
właściwości miejscowej w sposób wskazany w przepisach prawa
podatkowego, właściwym organem podatkowym jest naczelnik Trzeciego
Urzędu Skarbowego Warszawa- Śródmieście. Zatem, mimo że nie
wynika to wprost z samej ustawy o zwrocie, osoba niemieszkająca w
Polsce, która buduje lub remontuje nieruchomość mieszkalną
położoną na terytorium Polski, powinna wniosek o zwrot materiałów
budowlanych składać w tym urzędzie.
Jest
również niebezpieczeństwo, że urzędy skarbowe do których
wniesiono wnioski nie będą chciały ich rozpatrzyć. Zgodnie z
przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r., Ordynacja podatkowa (t.j.
Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) organy podatkowe
przestrzegają swojej właściwości z urzędu. Urząd, który uzna
się za niewłaściwy, powinien jednak przekazać sprawę do organu
właściwego. Skierowanie wniosku do niewłaściwego urzędu nie
powinno więc pozbawić wnioskodawcy prawa do uzyskania zwrotu. Może
to jednak spowodować spory kompetencyjne między organami
podatkowymi, które wydłużą postępowanie w sprawie zwrotu.
Rozwiązaniem
dla cierpliwych jest oczywiście ubieganie się o zwrot wydatków już
po ukończeniu budowy i wprowadzeniu się do domu. W takim przypadku
kwestie właściwości urzędu skarbowego rozwiążą się same.
Źródło:
GP