Aktualność "Fiskus coraz częściej przeprowadza kontrole krzyżowe"
Urzędnik
urzędu skarbowego, który przychodzi na kontrolę do firmy, nie
musi ograniczyć się tylko do sprawdzenia wizytowanego
przedsiębiorcy. Ma też pełne prawo przeanalizować dokumentację
kontrahentów podatnika. To nic innego jak kontrole krzyżowe.
Pracownicy skarbówki chętnie z tej możliwości korzystają.
Prawne granice kontroli krzyżowej określone są w Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) i ustawie o kontroli skarbowej (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 41, poz. 214 z późn. zm.). Przepisy te przewidują, że organy podatkowe mogą zażądać od kontrahentów podatnika wykonujących działalność gospodarczą przedstawienia dokumentów, w zakresie objętym kontrolą u podatnika, w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności.
Organ podatkowy w ramach kontroli krzyżowej weryfikuje dokumenty kontrahenta podatnika prowadzącego firmę. Kontrolowane są przede wszystkim dokumenty źródłowe potwierdzające przeprowadzone transakcje handlowe (np. faktury dokumentujące transakcje zawarte z kontrolowanym kontrahentem).
Kontrole krzyżowe są niejako uzupełnieniem innego postępowania. Dokonane u kontrahenta ustalenia stanowią dowód w pierwotnej (głównej) kontroli lub postępowaniu podatkowym.
Ważnym elementem kontroli krzyżowych jest fakt, że od ubiegłego roku czynności sprawdzające mogą być wykonywane wobec podmiotów prowadzących działalność biorących udział w dostawie tego samego towaru lub usługi. Dzięki temu kontrolujący mają możliwość zbadania całej drogi, którą przebył dostarczony towar lub wykonana usługa.
Pozwala to na ujawnianie i eliminowanie z obrotu gospodarczego fikcyjnych podmiotów lub transakcji.
W ramach prowadzonych postępowań liczba kontroli krzyżowych jest uzależniona od tego, czy podatnik działa w branży określanej mianem wysokiego ryzyka, np. branża: obrotu paliwami, obrotu złomem, usługi budowlane. Na liczbę krzyżówek wpływają również informacje uzasadniające podejrzenie, że dana faktura może nie odzwierciedlać rzeczywistej transakcji, np. faktura wypisana ręcznie na wysoką kwotę, adres wystawcy faktury to mieszkanie prywatne, obroty wykazane przez wystawcę faktury w deklaracji są niższe niż kwoty wynikające z wystawionych faktur na rzecz kontrolowanego podatnika, wystawca faktury nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT.
Typując kontrahentów do kontroli krzyżowej, bierze się pod uwagę wiele czynników, takich jak specyfika kontrolowanej branży, powiązania osobowe i kapitałowe, a nierzadko także przysłowiowy nos inspektorski.
W każdym województwie liczba prowadzonych kontroli krzyżowych jest różna. W 2011r. wśród urzędów skarbowych pierwsze miejsce zajmuje woj. mazowieckie z prawie 11 tys. krzyżówek. Na drugim miejscu jest woj. śląskie z prawie 3,2 tys. kontroli krzyżowych. Na trzecim jest woj. zachodniopomorskie z omawianymi kontrolami na poziomie 1967.
Nieco skromniejsza statystyka jest w urzędach kontroli skarbowej. Tu pierwsze miejsce przypada dla województwa łódzkiego z 1925 kontroli krzyżowych. Na drugim miejscu jest Zielona Góra- 1000 kontroli krzyżowych. Trzecie miejsce przypadło dla województwa mazowieckiego z 939 krzyżówkami.
Nie ma ograniczeń co do liczby kontrahentów, którzy mogą być sprawdzeni w trakcie jednej kontroli krzyżowej. Ich liczba jest uzależniona od potrzeb, jakie wystąpią w trakcie prowadzonych postępowań. Różne mogą być też kryteria doboru transakcji do sprawdzenia. Może zdecydować o tym np. rodzaj transakcji, jej wielkość. Zatem może być sprawdzony jeden podatnik, ale mogą to być również wszyscy kontrahenci przedsiębiorcy.
W trakcie czynności sprawdzających najczęściej kontroluje się wybranych, np. głównych kontrahentów danego podatnika. Sprawdzeniu może podlegać od jednego do kilku z nich, ale także znaczne więcej. Najczęściej w ramach jednej kontroli zleca się wykonanie czynności krzyżowych u kilku (3-5) kontrahentów podatnika. W Małopolsce jest to od 1-5 kontrahentów.
W zdecydowanej większości przypadków podatnicy nie utrudniają kontroli krzyżowych.
Na czym polega kontakt z urzędem? Współpraca polega m.in. na udzielaniu wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, dostarczeniu kontrolującemu żądanych dokumentów.
Powszechność stosowania kontroli krzyżowych do weryfikacji dokumentów pozwoliła na oswojenie się przedsiębiorców z tym rodzajem działania kontroli skarbowej.
Każdy kontrolowany winien zdawać sobie sprawę, że współpraca polegająca na sprawnym udostępnianiu dokumentów i składaniu wyjaśnień pozwoli na szybsze zakończenie prowadzonych czynności. Jednocześnie, w przypadku wykrycia nieprawidłowości, oddali od niego podejrzenie o współpracę z nierzetelnym podatnikiem.
Trudności z uzyskaniem dostępu do dokumentów kontrahenta, a w konsekwencji przeprowadzenia kontroli krzyżowej są pierwszym sygnałem natrafienia na oszustwo podatkowe.
W praktyce sporadycznie zdarzają się sytuacje, gdzie podatnicy celowo utrudniają podjęcie kontroli krzyżowej lub czynności sprawdzających, próbując uchylić się od stawiennictwa w urzędzie. Ogromną przeszkodą jest sprawdzanie dokumentów u kontrahenta, który już wyrejestrował swoją działalność, bądź zmienił adres swojej siedziby i nie dokonał aktualizacji w urzędach. Wówczas ustalenie aktualnych danych firmy wymaga czasu. W przypadku braku kontaktu z podatnikiem lub niezgłaszania się na wezwania, urzędnicy fiskusa kierują wnioski do właściwych urzędów w celu przeprowadzenia kontroli doraźnej, w zakresie niezbędnym do wyjaśnienia sprawy.
Kontrole krzyżowe najczęściej dotyczą spraw związanych z VAT. Wśród najczęściej występujących nieprawidłowości wymienia się: posługiwanie się przez kontrolowanych fikcyjnymi dowodami zakupu towarów i usług; rozliczenie podatku w okresach wcześniejszych niż okres, w którym otrzymano fakturę VAT; nieujawnianie przez kontrolowanych wszystkich transakcji przeprowadzonych z kontrahentami, brak rejestracji kontrahenta jako podatnika VAT; kontrahent jest zarejestrowanym podatnikiem VAT, ale nie składa wymaganych deklaracji; błędne zastosowanie stawki VAT.
Kontrole krzyżowe potwierdzają prawidłowość rozliczeń stron transakcji i ich zgodności ze stanem faktycznym. W przypadku ujawnienia nieprawidłowości, uzyskane informacje stanowią uzupełnienie materiału dowodowego do prowadzonych kontroli.
Kolejnym skutkiem czynności krzyżowych jest składanie dobrowolnych korekt deklaracji.
Chęć podatników do oszukiwania fiskusa nadal jest spora. Potwierdzają to przykłady konkretnych spraw.
Źródło: GP
Prawne granice kontroli krzyżowej określone są w Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) i ustawie o kontroli skarbowej (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 41, poz. 214 z późn. zm.). Przepisy te przewidują, że organy podatkowe mogą zażądać od kontrahentów podatnika wykonujących działalność gospodarczą przedstawienia dokumentów, w zakresie objętym kontrolą u podatnika, w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności.
Organ podatkowy w ramach kontroli krzyżowej weryfikuje dokumenty kontrahenta podatnika prowadzącego firmę. Kontrolowane są przede wszystkim dokumenty źródłowe potwierdzające przeprowadzone transakcje handlowe (np. faktury dokumentujące transakcje zawarte z kontrolowanym kontrahentem).
Kontrole krzyżowe są niejako uzupełnieniem innego postępowania. Dokonane u kontrahenta ustalenia stanowią dowód w pierwotnej (głównej) kontroli lub postępowaniu podatkowym.
Ważnym elementem kontroli krzyżowych jest fakt, że od ubiegłego roku czynności sprawdzające mogą być wykonywane wobec podmiotów prowadzących działalność biorących udział w dostawie tego samego towaru lub usługi. Dzięki temu kontrolujący mają możliwość zbadania całej drogi, którą przebył dostarczony towar lub wykonana usługa.
Pozwala to na ujawnianie i eliminowanie z obrotu gospodarczego fikcyjnych podmiotów lub transakcji.
W ramach prowadzonych postępowań liczba kontroli krzyżowych jest uzależniona od tego, czy podatnik działa w branży określanej mianem wysokiego ryzyka, np. branża: obrotu paliwami, obrotu złomem, usługi budowlane. Na liczbę krzyżówek wpływają również informacje uzasadniające podejrzenie, że dana faktura może nie odzwierciedlać rzeczywistej transakcji, np. faktura wypisana ręcznie na wysoką kwotę, adres wystawcy faktury to mieszkanie prywatne, obroty wykazane przez wystawcę faktury w deklaracji są niższe niż kwoty wynikające z wystawionych faktur na rzecz kontrolowanego podatnika, wystawca faktury nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT.
Typując kontrahentów do kontroli krzyżowej, bierze się pod uwagę wiele czynników, takich jak specyfika kontrolowanej branży, powiązania osobowe i kapitałowe, a nierzadko także przysłowiowy nos inspektorski.
W każdym województwie liczba prowadzonych kontroli krzyżowych jest różna. W 2011r. wśród urzędów skarbowych pierwsze miejsce zajmuje woj. mazowieckie z prawie 11 tys. krzyżówek. Na drugim miejscu jest woj. śląskie z prawie 3,2 tys. kontroli krzyżowych. Na trzecim jest woj. zachodniopomorskie z omawianymi kontrolami na poziomie 1967.
Nieco skromniejsza statystyka jest w urzędach kontroli skarbowej. Tu pierwsze miejsce przypada dla województwa łódzkiego z 1925 kontroli krzyżowych. Na drugim miejscu jest Zielona Góra- 1000 kontroli krzyżowych. Trzecie miejsce przypadło dla województwa mazowieckiego z 939 krzyżówkami.
Nie ma ograniczeń co do liczby kontrahentów, którzy mogą być sprawdzeni w trakcie jednej kontroli krzyżowej. Ich liczba jest uzależniona od potrzeb, jakie wystąpią w trakcie prowadzonych postępowań. Różne mogą być też kryteria doboru transakcji do sprawdzenia. Może zdecydować o tym np. rodzaj transakcji, jej wielkość. Zatem może być sprawdzony jeden podatnik, ale mogą to być również wszyscy kontrahenci przedsiębiorcy.
W trakcie czynności sprawdzających najczęściej kontroluje się wybranych, np. głównych kontrahentów danego podatnika. Sprawdzeniu może podlegać od jednego do kilku z nich, ale także znaczne więcej. Najczęściej w ramach jednej kontroli zleca się wykonanie czynności krzyżowych u kilku (3-5) kontrahentów podatnika. W Małopolsce jest to od 1-5 kontrahentów.
W zdecydowanej większości przypadków podatnicy nie utrudniają kontroli krzyżowych.
Na czym polega kontakt z urzędem? Współpraca polega m.in. na udzielaniu wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, dostarczeniu kontrolującemu żądanych dokumentów.
Powszechność stosowania kontroli krzyżowych do weryfikacji dokumentów pozwoliła na oswojenie się przedsiębiorców z tym rodzajem działania kontroli skarbowej.
Każdy kontrolowany winien zdawać sobie sprawę, że współpraca polegająca na sprawnym udostępnianiu dokumentów i składaniu wyjaśnień pozwoli na szybsze zakończenie prowadzonych czynności. Jednocześnie, w przypadku wykrycia nieprawidłowości, oddali od niego podejrzenie o współpracę z nierzetelnym podatnikiem.
Trudności z uzyskaniem dostępu do dokumentów kontrahenta, a w konsekwencji przeprowadzenia kontroli krzyżowej są pierwszym sygnałem natrafienia na oszustwo podatkowe.
W praktyce sporadycznie zdarzają się sytuacje, gdzie podatnicy celowo utrudniają podjęcie kontroli krzyżowej lub czynności sprawdzających, próbując uchylić się od stawiennictwa w urzędzie. Ogromną przeszkodą jest sprawdzanie dokumentów u kontrahenta, który już wyrejestrował swoją działalność, bądź zmienił adres swojej siedziby i nie dokonał aktualizacji w urzędach. Wówczas ustalenie aktualnych danych firmy wymaga czasu. W przypadku braku kontaktu z podatnikiem lub niezgłaszania się na wezwania, urzędnicy fiskusa kierują wnioski do właściwych urzędów w celu przeprowadzenia kontroli doraźnej, w zakresie niezbędnym do wyjaśnienia sprawy.
Kontrole krzyżowe najczęściej dotyczą spraw związanych z VAT. Wśród najczęściej występujących nieprawidłowości wymienia się: posługiwanie się przez kontrolowanych fikcyjnymi dowodami zakupu towarów i usług; rozliczenie podatku w okresach wcześniejszych niż okres, w którym otrzymano fakturę VAT; nieujawnianie przez kontrolowanych wszystkich transakcji przeprowadzonych z kontrahentami, brak rejestracji kontrahenta jako podatnika VAT; kontrahent jest zarejestrowanym podatnikiem VAT, ale nie składa wymaganych deklaracji; błędne zastosowanie stawki VAT.
Kontrole krzyżowe potwierdzają prawidłowość rozliczeń stron transakcji i ich zgodności ze stanem faktycznym. W przypadku ujawnienia nieprawidłowości, uzyskane informacje stanowią uzupełnienie materiału dowodowego do prowadzonych kontroli.
Kolejnym skutkiem czynności krzyżowych jest składanie dobrowolnych korekt deklaracji.
Chęć podatników do oszukiwania fiskusa nadal jest spora. Potwierdzają to przykłady konkretnych spraw.
Źródło: GP
Facebook
Śledzik
Wykop
