Aktualność "Skarbówka łamie prawa podatników"
Niektóre
urzędy skarbowe nie pozwalają podatnikom korzystać z ich
elementarnych praw. Odmawiają im przeglądania własnych akt, lub je
utrudniają. O sporządzaniu notatek lub kopii z tych dokumentów
praktycznie nie ma mowy.
Te wnioski potwierdzają liczne przykłady. Po wieloletniej emigracji przedsiębiorca powrócił do kraju i otworzył niewielki sklep. Fiskus wszczął wobec niego postępowanie w zakresie zatajenia przychodów. Chodziło o ustalenie, skąd wziął pieniądze na otworzenie biznesu, skoro przez lata nie wykazywał w Polsce żadnych dochodów. Na prośbę urzędnika podatnik złożył oświadczenie o stanie majątkowym. Sprawa została zakończona bez wydania decyzji. Jednak podatnik, zainteresowany wynikiem postępowania, udał się do urzędu z prośbą o wgląd do akt sprawy. Urzędniczka odmówiła stwierdzając, że nie ma takiej potrzeby, bo „przecież sprawa jest zakończona”. Podatnik nie poddał się. Ponownie wystąpił o wgląd do akt, powołując się na przepisy Ordynacji podatkowej. Urzędniczka- niezadowolona ze znajomości przepisów przez petenta- pozwoliła przejrzeć teczkę.
Jak tylko podatnik rozpoczął przeglądanie dokumentów, urzędniczka co chwilę wyrywała mu teczkę z rąk, twierdząc, że musi coś sprawdzić. O sprawdzeniu czegokolwiek nie było mowy. Zapytał zatem czy może sporządzić kopię. Usłyszał odmowę.
Pracowniczka urzędu skarbowego wykazała się nieznajomością przepisów. Wskazują one wprost na możliwość przeglądania akt sprawy przez podatnika, a także zezwalają na sporządzanie mu kopii i notatek z tych dokumentów.
Ekspertów nie dziwi owa sytuacja. Ich zdaniem takie sytuacje w wielu urzędach niestety się zdarzają.
Jedną z podstawowych zasad prowadzenia postępowania podatkowego jest zasada jawności, czego praktycznym wyrazem jest przysługujące podatnikom prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii oraz odpisów. Co istotne- prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania. Jeżeli z jakiegoś powodu urzędnik nie chce udostępnić dokumentów zawartych w aktach sprawy, narusza prawa podatnika.
Czynności wglądu do akt dokonywane są w lokalu organu podatkowego w obecności pracownika. Poza wglądem do akt, sporządzaniem z nich notatek i kopii podatnik może także żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania z tych akt uwierzytelnionych odpisów.
Niezależnie od tego, która wersja zdarzeń prezentowana przez urzędników była zgodna z rzeczywistością- czy sprawa została zakończona czy nie wydano decyzji, podatnik miał prawo do przejrzenia akt.
Urzędnicy mogą odmówić jedynie udostępnienia informacji niejawnych lub wyłączonych przez organ podatkowy ze względu na interes publiczny. W rozumieniu ustawy o ochronie informacji niejawnych chodzi o takie informacje, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Polski albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne, także w trakcie ich opracowywania oraz niezależnie od formy i sposobu ich wyrażania. Informację niejawną stanowi również tajemnica skarbowa dotycząca osób trzecich.
Odmowa z wymienionych powodów nie dotyczy wglądu do całych akt sprawy, ale wyłącznie konkretnych dokumentów, i nie może nastąpić tylko w formie postanowienia, na które służy zażalenie.
Eksperci, którzy zapoznali się z przedstawioną na początku sytuacją przyznają, iż nie wydaje się, żeby była spełniona którakolwiek z przesłanek uzasadniających wyłączenie konkretnego dokumentu, a do tego odmowa dotyczyła całości akt i to bez właściwej formy postanowienia.
Nie ulega wątpliwości, że art. 178 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), opisujący zasady zapoznawania się z aktami sprawy, jest wyrazem realizacji zasady czynnego udziału strony w postępowaniu.
W przypadku uniemożliwienia stronie realizacji jej uprawnienia do wglądu w akta sprawy zasada ta zostaje naruszona.
Bezpośrednim skutkiem prawnym naruszenia zasady czynnego udziału stron w postępowaniu podatkowym jest istotna wadliwość postępowania, która może być podstawą do uchylenia rozstrzygnięcia w danej sprawie podatkowej. Jeżeli zostało uruchomione odwoławcze postępowanie podatkowe, to wyeliminowanie rozstrzygnięcia z obrotu prawnego może nastąpić na podstawie art. 233 Ordynacji podatkowej. Natomiast jeżeli w sprawie mamy do czynienia już z decyzją ostateczną, to istnieje możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 240 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej.
W myśl tej regulacji w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu.
Analiza przedstawionego na początku przypadku, wskazuje na możliwość naruszenia przez organy podatkowe zasadniczych uprawnień przysługujących podatnikowi, w tym m.in. zasady czynnego udziału strony w postępowaniu, jak również prawa do wglądu w akta sprawy na każdym etapie postępowania.
Każda odmowa wymaga wydania postanowienia, czego nie uczynił organ podatkowy w opisywanej sprawie.
Należy podkreślić, że nieuzasadniona odmowa wglądu w akta sprawy powoduje naruszenie art. 123 Ordynacji podatkowej, który nakłada na organy podatkowe obowiązek dopuszczenia strony do udziału w każdym stadium postępowania oraz zapewnienia stronie przed wydaniem decyzji możliwości wypowiedzenia się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.
Takiego naruszenia dopuściły się organy podatkowe w przedstawionej sprawie, odmawiając, a następnie uniemożliwiając podatnikowi przeglądania akt.
Dodatkowo nieuprzejme zachowanie urzędników mogło naruszyć zasadę pogłębiania zaufania do organów podatkowych, obowiązek organów podatkowych udzielania informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego oraz zasadę przekonywania, nakazującą organom podatkowym wyjaśnianie stronom zasadności przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy.
W opisanym przypadku urzędniczka powinna okazać podatnikowi akta sprawy oraz umożliwić mu zrobienie z nich kopii. W przypadku odmowy powinno zostać wydane postanowienie ze wskazaniem przyczyn. W celu wykazania, że zgłoszenie żądania wglądu w akta sprawy ma miejsce, warto sporządzić je na piśmie, pamiętając o potwierdzeniu otrzymania jego kopii przez organ podatkowy. Ponadto należy zwrócić uwagę, że zachowanie urzędnika w opisanej sytuacji nie było zgodne z kodeksem etyki służby cywilnej, co powinno skutkować przynajmniej wszczęciem postępowania dyscyplinarnego. Ale, aby takie postępowanie zostało wszczęte o takim zachowaniu powinien dowiedzieć się przełożony urzędnika.
Źródło: GP
Te wnioski potwierdzają liczne przykłady. Po wieloletniej emigracji przedsiębiorca powrócił do kraju i otworzył niewielki sklep. Fiskus wszczął wobec niego postępowanie w zakresie zatajenia przychodów. Chodziło o ustalenie, skąd wziął pieniądze na otworzenie biznesu, skoro przez lata nie wykazywał w Polsce żadnych dochodów. Na prośbę urzędnika podatnik złożył oświadczenie o stanie majątkowym. Sprawa została zakończona bez wydania decyzji. Jednak podatnik, zainteresowany wynikiem postępowania, udał się do urzędu z prośbą o wgląd do akt sprawy. Urzędniczka odmówiła stwierdzając, że nie ma takiej potrzeby, bo „przecież sprawa jest zakończona”. Podatnik nie poddał się. Ponownie wystąpił o wgląd do akt, powołując się na przepisy Ordynacji podatkowej. Urzędniczka- niezadowolona ze znajomości przepisów przez petenta- pozwoliła przejrzeć teczkę.
Jak tylko podatnik rozpoczął przeglądanie dokumentów, urzędniczka co chwilę wyrywała mu teczkę z rąk, twierdząc, że musi coś sprawdzić. O sprawdzeniu czegokolwiek nie było mowy. Zapytał zatem czy może sporządzić kopię. Usłyszał odmowę.
Pracowniczka urzędu skarbowego wykazała się nieznajomością przepisów. Wskazują one wprost na możliwość przeglądania akt sprawy przez podatnika, a także zezwalają na sporządzanie mu kopii i notatek z tych dokumentów.
Ekspertów nie dziwi owa sytuacja. Ich zdaniem takie sytuacje w wielu urzędach niestety się zdarzają.
Jedną z podstawowych zasad prowadzenia postępowania podatkowego jest zasada jawności, czego praktycznym wyrazem jest przysługujące podatnikom prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii oraz odpisów. Co istotne- prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania. Jeżeli z jakiegoś powodu urzędnik nie chce udostępnić dokumentów zawartych w aktach sprawy, narusza prawa podatnika.
Czynności wglądu do akt dokonywane są w lokalu organu podatkowego w obecności pracownika. Poza wglądem do akt, sporządzaniem z nich notatek i kopii podatnik może także żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania z tych akt uwierzytelnionych odpisów.
Niezależnie od tego, która wersja zdarzeń prezentowana przez urzędników była zgodna z rzeczywistością- czy sprawa została zakończona czy nie wydano decyzji, podatnik miał prawo do przejrzenia akt.
Urzędnicy mogą odmówić jedynie udostępnienia informacji niejawnych lub wyłączonych przez organ podatkowy ze względu na interes publiczny. W rozumieniu ustawy o ochronie informacji niejawnych chodzi o takie informacje, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Polski albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne, także w trakcie ich opracowywania oraz niezależnie od formy i sposobu ich wyrażania. Informację niejawną stanowi również tajemnica skarbowa dotycząca osób trzecich.
Odmowa z wymienionych powodów nie dotyczy wglądu do całych akt sprawy, ale wyłącznie konkretnych dokumentów, i nie może nastąpić tylko w formie postanowienia, na które służy zażalenie.
Eksperci, którzy zapoznali się z przedstawioną na początku sytuacją przyznają, iż nie wydaje się, żeby była spełniona którakolwiek z przesłanek uzasadniających wyłączenie konkretnego dokumentu, a do tego odmowa dotyczyła całości akt i to bez właściwej formy postanowienia.
Nie ulega wątpliwości, że art. 178 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), opisujący zasady zapoznawania się z aktami sprawy, jest wyrazem realizacji zasady czynnego udziału strony w postępowaniu.
W przypadku uniemożliwienia stronie realizacji jej uprawnienia do wglądu w akta sprawy zasada ta zostaje naruszona.
Bezpośrednim skutkiem prawnym naruszenia zasady czynnego udziału stron w postępowaniu podatkowym jest istotna wadliwość postępowania, która może być podstawą do uchylenia rozstrzygnięcia w danej sprawie podatkowej. Jeżeli zostało uruchomione odwoławcze postępowanie podatkowe, to wyeliminowanie rozstrzygnięcia z obrotu prawnego może nastąpić na podstawie art. 233 Ordynacji podatkowej. Natomiast jeżeli w sprawie mamy do czynienia już z decyzją ostateczną, to istnieje możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 240 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej.
W myśl tej regulacji w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu.
Analiza przedstawionego na początku przypadku, wskazuje na możliwość naruszenia przez organy podatkowe zasadniczych uprawnień przysługujących podatnikowi, w tym m.in. zasady czynnego udziału strony w postępowaniu, jak również prawa do wglądu w akta sprawy na każdym etapie postępowania.
Każda odmowa wymaga wydania postanowienia, czego nie uczynił organ podatkowy w opisywanej sprawie.
Należy podkreślić, że nieuzasadniona odmowa wglądu w akta sprawy powoduje naruszenie art. 123 Ordynacji podatkowej, który nakłada na organy podatkowe obowiązek dopuszczenia strony do udziału w każdym stadium postępowania oraz zapewnienia stronie przed wydaniem decyzji możliwości wypowiedzenia się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.
Takiego naruszenia dopuściły się organy podatkowe w przedstawionej sprawie, odmawiając, a następnie uniemożliwiając podatnikowi przeglądania akt.
Dodatkowo nieuprzejme zachowanie urzędników mogło naruszyć zasadę pogłębiania zaufania do organów podatkowych, obowiązek organów podatkowych udzielania informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego oraz zasadę przekonywania, nakazującą organom podatkowym wyjaśnianie stronom zasadności przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy.
W opisanym przypadku urzędniczka powinna okazać podatnikowi akta sprawy oraz umożliwić mu zrobienie z nich kopii. W przypadku odmowy powinno zostać wydane postanowienie ze wskazaniem przyczyn. W celu wykazania, że zgłoszenie żądania wglądu w akta sprawy ma miejsce, warto sporządzić je na piśmie, pamiętając o potwierdzeniu otrzymania jego kopii przez organ podatkowy. Ponadto należy zwrócić uwagę, że zachowanie urzędnika w opisanej sytuacji nie było zgodne z kodeksem etyki służby cywilnej, co powinno skutkować przynajmniej wszczęciem postępowania dyscyplinarnego. Ale, aby takie postępowanie zostało wszczęte o takim zachowaniu powinien dowiedzieć się przełożony urzędnika.
Źródło: GP
Facebook
Śledzik
Wykop
