Aktualność "Nawet jeżeli nic nie wydałeś, VAT się należy"
Transakcje
barterowe polegają na wymianie świadczenia na świadczenie bez
udziału pieniądza. Fakt braku przepływu pieniężnego nie oznacza
jednakże, że te świadczenia pozostają neutralne na gruncie
podatku VAT.
Są
to czynności, które poprzez kompensatę rzeczową swoich należności
stanowią de facto formę odpłatnej dostawy towarów (towar za
towar) lub odpłatnego świadczenia usług (usługa za usługę,
ewentualnie usługa za towar).
Odpłatna
dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju
oznacza wykonanie tych czynności za wynagrodzeniem. Przy czym
przepisy prawa wskazują na formę odpłatności, jak również nie
definiują tego pojęcia. Stąd wniosek, że wynagrodzenie (zapłata)
nie musi nastąpić w formie świadczenia pieniężnego. Może to być
również świadczenie rzeczowe.
Trzeba
pamiętać, że z odpłatnością mamy do czynienia gdy:
istnieje
bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem
usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem
wzajemnym;
dostawcę
towarów lub usługodawcę łączy z odbiorcą stosunek prawny, z
którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług
oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie
tych czynności;
wynagrodzenie
jest wyrażalne w pieniądzu, co oznacza, że istnieje możliwość
określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia
wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub
świadczenie usług.
Wynagrodzenie
(zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego,
jak i rzeczowego (określonego w naturze) np. w przypadku dostawy
towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany
usług.
W
praktyce gospodarczej pojawiają się wątpliwości jakiego rodzaju
przekazanie towarów/usług stanowi jedynie czynność dokonywaną na
potrzeby nieodpłatnej dostawy towarów dokonanej przez kontrahenta
(tym samym nie podlega opodatkowaniu VAT), a kiedy takie przekazanie
jest już traktowane jako element transakcji barterowej (towar w
zamian za towar, towar w zamian za usługę czy też usługa w zamian
za usługę) i jako odpłatna dostawa towarów/świadczenie usług
podlega opodatkowaniu VAT.
Przykładowo,
przedsiębiorca prowadzący samodzielną działalność gospodarczą
otrzymał od Spółki będącej właścicielem gruntu możliwość
jego bezpłatnej dzierżawy przez okres 1 roku (w miejscu dzierżawy
ma zamiar prowadzić parking samochodowy). W zamian zobowiązał się
do postawienia ogrodzenia wokół dzierżawionego terenu.
W
analizowanej sprawie zarówno właściciel nieruchomości (Spółka)
jak i druga strona umowy są stronami umowy barterowej. Wykonują
bowiem na swoją rzecz ściśle określone usługi (dzierżawa
gruntu- wykonanie ogrodzenia). Podmioty te nie dokonują jedynie
zapłaty w postaci pieniężnej, a rozliczenie następuje dzięki
wymianie świadczeń rzeczowych. W związku z powyższym, należy
uznać, że oba świadczenia mają wymierny charakter, wynikają ze
wzajemnego zobowiązania i zawierają element odpłatności. Zatem,
podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W
następstwie powyższego należy wskazać, że obie strony transakcji
dokonując tych czynności powinny je opodatkować i udokumentować
fakturę VAT. Na tym dokumencie należy wskazać stawkę podatku
właściwą dla dokonanej czynności. Jeżeli strony określiły w
umowie wartość świadczonych sobie nawzajem czynności, wówczas te
kwoty stanowią podstawę opodatkowania jaką należy wpisać na
fakturze. W sytuacji zaś, gdy tego nie zrobiły, wówczas za
podstawę opodatkowania należy przyjąć wartość rynkową
przekazanych publikacji pomniejszoną o kwotę podatku (art. 29
ustawy o VAT).
Co
do obowiązku podatkowego, to należy wskazać, że każdy z
podmiotów uczestniczących w transakcji barterowej winien
samodzielnie rozpatrzyć moment jego powstania z uwzględnieniem
rodzaju dokonanej czynności. Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie
usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy
powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7
dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.