Nie
wszystkie wydatki ponoszone przez spółkę w związku z dopłatami
do kapitału stanowią koszty dla celów podatkowych. Rozważając tę
kwestię należy zwrócić uwagę na bogate orzecznictwo w zakresie
kosztów związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego.
Dopłaty
do kapitału stanowią formę świadczenia pieniężnego na rzecz
spółki i wnoszone są w celu powiększenia jej majątku obrotowego,
nie wpływają natomiast na wysokość kapitału zakładowego spółki.
Zgodnie z art. 177 kodeksu spółek handlowych (KSH) umowa spółki
może zobowiązać wspólników do dopłat w granicach liczbowo
oznaczonej wysokości w stosunku do udziałów. Dopłaty mogą być
także pobierane w celu pokrycia strat bilansowych (art. 179 § 1
KSH), ale również mogą służyć dokapitalizowaniu spółki, będąc
konkurencyjne w stosunku do pożyczek i kredytów zaciągniętych w
celach inwestycyjnych.
Kwestia
dopłat może zostać uregulowana w umowie spółki, lecz nie jest to
element niezbędny umowy spółki. Obowiązek uiszczenia
(zrealizowania) dopłaty, o ile przewiduje to umowa spółki, jest
nakładany przez uchwałę zgromadzenia wspólników, przy czym w
uchwale są również określone wysokość i terminy dopłat.
Tego
typu dopłaty nie są zaliczane do przychodów podatkowych mocą art.
12 ust. 4 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych
w odrębnych przepisach. Wydatki jakie podatnicy zazwyczaj ponoszą w
związku z wniesieniem dopłaty do kapitału jest podatek od
czynności cywilnoprawnych oraz opłaty notarialne, a także koszty
doradztwa prawnego. W związku z tym powstaje pytanie czy
przedmiotowe koszty mogą zostać zaliczone d kosztów uzyskania
przychodów.
Przypatrując
się kwestii kosztów związanych z dopłatami do kapitału, należy
zwrócić uwagę na bogate orzecznictwo w zakresie kosztów
związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego, w którym na
przestrzeni lat prezentowano niejednorodne stanowisko.
Zagadnienia
kosztów związanych z dopłatami należy bowiem rozpatrzyć w
oparciu o analogiczne przepisy (tj. przepis art. 12 ust. 4 -
wyłączenie z przychodów oraz przepis art. 7 ust. 3 - ustalenie
podstawy opodatkowania) jakie znajdują zastosowanie przy analizie
kwestii związanej z podwyższeniem kapitału, tj. art. 12 ust. 4 pkt
11 oraz art. 7 ust. 3 pkt 1 i pkt 3 ustawy o PDOP (w przypadku
kosztów podwyższenia kapitału byłyby to odpowiednio: art. 12 ust.
4 pkt 4 oraz art. 7 ust. 3 pkt 1 i pkt 3 ustawy o PDOP).
Zgodnie
z jednym ze stanowisk prezentowanym w orzecznictwie, pomiędzy
kosztami podwyższenia kapitału zakładowego a przychodami z tytułu
wkładu na kapitał zakładowy istnieje bezpośredni związek, i w
konsekwencji wydatki te powinny podlegać wyłączeniu z kosztów
uzyskania przychodów ze względu na związek z przychodami
nieopodatkowanymi osiąganymi przez spółkę kapitałową.
Stanowisko to opiera się na wykładni przepisu art. 7 ust. 3 w zw. z
art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o PDOP.
Zgodnie
z art. 7 ust 3 ustawy o PDOP przy ustalaniu podstawy opodatkowania
nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów związanych z
przychodami niepodlegającymi opodatkowaniu oraz wolnych od podatku.
Zgodnie zaś z treścią art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o PDOP, do
przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na powiększenie
kapitału zakładowego. Organy podatkowe dokonując analizy obu
powołanych powyżej przepisów prawa wskazywały, iż skoro środki
otrzymane na powiększenie kapitału zakładowego. Organy podatkowe
dokonując analizy obu powołanych powyżej przepisów prawa
wskazywały, iż skoro środki otrzymane na powiększenie kapitału
zakładowego nie są zaliczane do przychodów dla celów podatkowych,
to wydatki z nimi związane nie mogą stanowić kosztów uzyskania
przychodów.
W
orzecznictwie zapadających na korzyść podatników wskazywano, iż
wydatki związane z podwyższeniem kapitału zakładowego mogą
stanowić koszty uzyskania przychodów, z uwagi na to, że spełniają
przesłanki, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP. W
szczególności wskazywano, iż związku z przychodem nie należy
upatrywać w bezpośrednim powiązaniu go z wartością wkładu
(przychód zwolniony), ale w pośrednim związku z działalnością
gospodarczą. Podwyższenie kapitału zakładowego ma bowiem na celu
pozyskanie odpowiednich środków dla celów poszerzenia działalności
gospodarczej. Analogiczne argumenty należałoby odnieść do dopłat
do kapitału- tu również należałoby się doszukiwać pośredniego
związku z działalnością gospodarczą, dopłata służy bowiem
pozyskaniu kapitału niezbędnego do prowadzenia działalności.
Stanowisko
przychylne podatnikom nie było jednak powszechnie akceptowane i w
związku z licznymi rozbieżnościami interpretacyjnymi zapytanie w
sprawie kosztów związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego
zostało skierowane do składu siedmiu sędziów NSA, który w dniu
24 stycznia 2011r., sygn. II FPS 6/10 podjął uchwałę, z której
wynika co następuje:
Tylko
wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest
możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału
zakładowego, nie są kosztami uzyskania przychodów, stosownie do
art. 12 ust. 4 pkt 4 oraz art. 7 ust. 1 i 2 w związku z art. 15 ust.
1 ustawy o PDOP.
Do
tego rodzaju wydatków należy zaliczyć opłaty notarialne, sądowe,
oraz podatek od czynności cywilnoprawnych. Pozostałe wydatki
stanowią koszty ogólne funkcjonowania spółki kapitałowej i jako
takie, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP mogą być uznane
koszty uzyskania przychodów. Tytułem przykładu do tego typu
wydatków można zaliczyć nakłady na usługi doradcze, w tym usługi
prawne (poza kosztami opłat notarialnych).
Słusznym
jest odnoszenie poglądów wyrażonych odnośnie kosztów
podwyższenia kapitału zakładowego do zagadnienia kosztów
związanych z wniesieniem dopłat.
Skoro
wnoszone dopłaty nie stanowią przychodu podatnika z mocy ustawy
(art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o PDOP), to tym samym, związanych z
nimi wydatków w postaci podatku od czynności cywilnoprawnych oraz
opłat notarialnych nie można uznać za koszty uzyskania przychodu
(art. 7 ust. 3 pkt 1 i pkt 3 ustawy o PDOP). Wydatki te nie mogą być
bowiem postrzegane jako poniesione w celu uzyskania przychodu, jeśli
pozostają one w związku ze zdarzeniem, które nie rodzi przychodu
po stronie podatnika dla celów podatkowych. Kosztem dla celów
podatkowych mogą być natomiast wydatki związane z obsługą prawną
tego procesu.
Analogiczne
stanowisko prezentowane jest w pismach organów podatkowych (por.
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w piśmie z dnia 12.07.2010r.,
sygn. ILPB3/423-341/10-3/ŁM oraz w piśmie z dnia 06.10.2010r.,
sygn. ILPB3/423-265/10-2/KS).
Podsumowując,
wydatki jakie podatnik ponosi w związku z wniesionymi dopłatami jak
podatek od czynności cywilnoprawnych oraz opłaty notarialne, nie
mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów, gdyż są związane z
przychodem niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Źródło:
money.pl