Zamiana jednoosobowej firmy w spółkę nie uchroni przed fiskusem: spółka będzie odpowiadała za zobowiązania podatkowe byłego przedsiębiorcy. Konieczne będzie jednak wydanie decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej.

Za miesiąc (od 1 lipca) wejdą w życie nowe rozwiązania pozwalające indywidualnym przedsiębiorcom przekształcać się w jednoosobową spółkę kapitałową (z o.o. lub akcyjną). Dla nieuczciwych przedsiębiorców mogłoby to stanowić pokusę do tego, aby uciec przed odpowiedzialnością za długi podatkowe. Można sobie wyobrazić przypadki, w których przedsiębiorca, na którym ciążą zaległości podatkowe, w celu uniknięcia egzekucji z majątku osobistego przekształci się w spółkę kapitałową, wnosząc ten majątek do spółki. Aby wyeliminować takie ryzyko w przepisach Ordynacji podatkowej zaczną obowiązywać nowe regulacje dotyczące odpowiedzialności spółki za zobowiązania podatkowe byłego przedsiębiorcy.

Przepisy regulujące zasady nowej formy przekształcenia wprowadziła do Kodeksu spółek handlowych ustawa z 25 marca 2011r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. nr 106, poz. 622).

Przedsiębiorca - osoba fizyczna, z dniem przekształcenia stanie się wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej. Skutkiem tego będzie sukcesja praw i obowiązków do nowo powstałego podmiotu.

I tak w spółce przekształconej przysługiwać będą zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że co innego wynikałoby z ustawy lub udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi. Jednocześnie ustawodawca przyjął, że powyższych reguł dotyczących sukcesji nie stosuje się do ulg podatkowych przewidzianych w przepisach prawa podatkowego.

W związku z wprowadzeniem nowego rodzaju przekształcenia dodano art. 112b w Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.). Przepis ten ustanawia solidarną odpowiedzialność spółki kapitałowej powstałej w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną całym jej majątkiem za zaległości podatkowe przekształconego przedsiębiorcy.

Regulacja uchyla ryzyko wykorzystywania przekształcenia do uniemożliwienia realizacji zobowiązań podatkowych powstających w ramach działalności gospodarczej wykonywanej przez osoby fizyczne.

Przepis umożliwi organom podatkowym wydanie decyzji o solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe osoby fizycznej, będącej przedsiębiorcą, w stosunku do jednoosobowej spółki kapitałowej, powstałej w wyniku przekształcenia tego przedsiębiorcy.

Solidarna odpowiedzialność takiej jednoosobowej spółki kapitałowej będzie ograniczona jedynie do zaległości podatkowych przedsiębiorcy, związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, powstałych do dnia przekształcenia.

Odpowiedzialność ta rozciągać się będzie na wszystkie zaległości podatkowe związane z prowadzoną przez osobę fizyczną działalnością, a zatem również na zobowiązania wynikające z pełnienia funkcji płatnika zaliczek na podatek dochodowy np. od dochodów pracowników.

Wprowadzona przez ustawodawcę nowa możliwość przekształcenia nie byłaby objęta dotychczasowymi regulacjami w zakresie sukcesji praw i obowiązków podatkowych ani odpowiedzialnością osób trzecich za zobowiązania podatkowe. Wynika to z tego, że przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązania publicznoprawne, w tym podatki, na inny podmiot może nastąpić jedynie w trybie i w sposób przewidziany w Ordynacji podatkowej.

Możliwe jest zatem przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe tylko na taki rodzaj podmiotu trzeciego, który został wyraźnie wskazany w przepisach Ordynacji.

Gdyby nie wprowadzono odpowiednich zmian w ordynacji, wówczas w przypadku niezaspokojonych istniejących zobowiązań podatkowych osoby fizycznej, prowadzącej działalność gospodarczą, nie byłoby możliwości przeniesienia odpowiedzialności za te zobowiązania na jednoosobową spółkę kapitałową powstałą w wyniku przekształcenia a dysponującą faktycznie majątkiem przedsiębiorcy przekształcanego.

W opinii niektórych specjalistów, wprowadzone rozwiązanie może w pewnych okolicznościach nie spełnić swojego zadania. Może się zdarzyć, że w celu uniknięcia odpowiedzialności za swoje zaległości podatkowe przedsiębiorca przekształci się w jednoosobową spółkę kapitałową, którą następnie zlikwiduje.

Zgodnie z planowaną zmianą za zaległości podatkowe przedsiębiorcy będzie mogła odpowiadać jednoosobowa spółka kapitałowa. Długów tych jednak nie da się wyegzekwować, jeśli przed wydaniem decyzji podatkowej w sprawie solidarnej odpowiedzialności spółka zostanie zlikwidowana.

Co prawda zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe spółki kapitałowej mogą odpowiadać członkowie jej zarządu, jednak trzeba podkreślić, że zaległości podatkowe przedsiębiorcy nie staną się zaległościami podatkowymi jednoosobowej spółki kapitałowej. Z uwagi na to, członkowie zarządu jednoosobowej spółki kapitałowej nie będą odpowiadać po jej likwidacji za zaległości podatkowe byłego przedsiębiorcy.

Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu oraz zaległości wymienione w art. 52 Ordynacji podatkowej (np. nienależny zwrot) powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

W przypadku gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w ordynacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiadają zarządu, za zaległości podatkowe spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełnomocnik nie został powołany. Trzeba jednak pamiętać, że przepisy o odpowiedzialności stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

Źródło: GP