Badanie „Shadow Economies in the Baltic Sea Region 2015” przeprowadzone w Polsce, Estonii, Szwecji, Łotwie, Białorusi i na Litwie wykazało, że 10 proc. Polaków pracuje „na czarno” przynajmniej częściowo. To najwyższy odsetek spośród wszystkich przebadanych krajów. Średni czas, jaki Polacy poświęcają na taką pracę to 18 godzin w tygodniu.

Największa grupa pracujących w szarej strefie to osoby o niskich dochodach, emeryci, bezrobotni oraz gospodynie domowe. Niektórzy z nich wykonują pracę w całości nieopodatkowaną, a część otrzymuje większe wynagrodzenie „pod stołem”, niż to wynikające z umowy.

Główny przyczynami tej sytuacji są wysokie opodatkowanie legalnego zatrudnienia oraz obawa przez utratą pomocy socjalnej, która dotyczy wszystkie grupy uprawnione do świadczeń.

Zdaniem specjalistów, rozwiązaniem mogłoby być zwiększenie kwoty wolnej od podatku dla osób pracujących. Forum Obywatelskiego Rozwoju – partner akcji – przypomina, że podobny pomysł już był, a jego sfinansowanie miały pokryć zmiany w podatku VAT. Niezbędna jest także modyfikacja systemu zasiłków. Obowiązujące przepisy są bowiem tak skonstruowane, że wzrost dochodów wiąże się utratą prawa do świadczeń, co z kolei zniechęca do podejmowania legalnego zatrudnienia.